معرفی کتاب «رفتار»: بررسی زیست شناختی بهترین و بدترین رفتار انسان
به نظر شما منشا رفتارهای ما از کجاست؟ چه چیزی سبب می‌شود در برخی شرایط عاقلانه عمل کنیم و گاهی اوقات بسیار غیرمنطقی باشیم؟ آیا منشا آن در روان ما است یا در هورمون‌های ما؟ اگر علاقمند هستید در این رابطه اطلاعات جامعی به‌دست آورید، به شما پیشنهاد می‌کنم کتاب «رفتار» نوشته‌ی دکتر ساپولسکی را مطالعه کنید.
این کتاب اخیرا به فارسی ترجمه شده و یک نسخه‌ی آن توسط ناشر برای من ارسال شده است. دکتر ساپولسکی را از قبل می‌شناختم، او استاد دانشگاه استنفورد و یکی از پژوهشگران و نویسنده‌های بسیار شناخته شده در حوزه علوم‌اعصاب است و در این مورد چندین کتاب پرفروش دارد.
کتاب «رفتار» حدود ۷۰۰ صفحه است و به خاطر ضخامتش معمولا جزو کتاب‌هایی قرار می‌گیرد که برای «با کلاس بودن» آن در کتابخانه‌مان قرار می‌دهیم، ولی در عمل آن را نمی‌خوانیم. اما این از آن نوشته‌هایی است که باید آن را در گذر زمان و به‌تدریج مطالعه کنید و به هر فصلش اجازه دهید تا در ذهن‌تان جا بیفتد. چون پر از نکات آموزنده و بسیار متنوع است.
اجازه دهید یک مثال از متن کتاب برایتان ذکر کنم:
اصطلاح «سندرم پیش از قاعدگی» در سال ۱۹۵۳ ابداع شد و بر اساس گزارشی بود که در آن معلوم شد مجرمان زن، بیشتر جنایات خودشان را در روزهای منتهی به قاعدگی‌شان مرتکب شده‌اند. در یک مدرسه شبانه‌روزی هم مشخص شد که بخش قابل توجهی از اخطارهای دانش‌آموزان در رابطه با تخلفات رفتاری آنها در دوران پیش از قاعدگی است.
حتی در سال ۱۹۸۰ وکیل خانم سندی کرادوک که همکارش را به قتل رسانده بود، توانست بابت این موضوع در مجازات وی تخفیف بگیرد. خانم کرادوک بیش از ۳۰ محکومیت قبلی برای دزدی، ایجاد آتش سوزی و حمله داشت. اما یک عادت وی به کمکش آمد: او یک دفترچه خاطرات داشت که هر روز در آن روزمره نویسی می‌کرد. تاریخ انجام اعمال خشونت آمیز و روزهای پیش از قاعدگی اون چنان با هم تطابق داشت که دادگاه او را تحت عفو مشروط با درمان پروژسترون قرار داد! در ادامه داستان جالب‌تر هم می‌شود: مدتی بعد از آزادی، پزشک خانم کرادوک میزان پروژسترون او را کاهش داد و چند روز بعد او در تلاش برای چاقو زدن به یک شخص دستگیر شد! نتیجه البته یک عفو مشروط دیگر بود با پروژسترون بالاتر…
این فقط یک نمونه از ده‌ها و شاید صدها روایت جالبی است که در کتاب «رفتار» با آن مواجه می‌شوید. برای مثال در این کتاب می‌فهمیم که رکود اقتصادی چگونه باعث افزایش بدرفتاری با همسر و کودک می‌شود، چرا نوجوان‌ها نسبت به دیگر افراد خطرپذیری بیشتری دارند، تفاوت فرهنگ‌های جمع‌گرا نسبت به فرهنگ‌های فردگرا چیست، چرا بچه میمون‌های نر، بازی با اسباب‌بازی‌های پسرانه را ترجیح می‌دهند و چرا «برنج»، در فرهنگ شرق آسیا نقشی کلیدی ایفا می‌کند.
متن کتاب در بعضی جاها کمی ثقیل و تخصصی می‌شود. اما تلاش شده اصطلاحات و نکات فنی تا حد ممکن به زبان قابل فهم شرح داده شود. عرفان شیرمحمدی هم با ترجمه‌ی خوب کتاب، متنی روان و خواندنی در اختیارمان قرار داده است. شاید بخش‌هایی که جزییات زیست‌شناسی و فیزیولوژی شرح داده می‌شود، بیشتر برای علاقمندان علوم تجربی جذاب باشد، اما اگر به این جزئیات علاقه ندارید، می‌توانید از بخش‌های فنی با دور تند عبور کرده و نگاه جامع کتاب به موضوع «رفتار» انسان را دنبال کنید.
نسخه چاپی کتاب از سایت نشر نوین قابل سفارش است و با کیفیتی خوب، چاپ و صحافی شده است. نسخه الکترونیکی آن هم در سایت‌هایی مانند طاقچه در دسترس شما است. خوب است بدانید که این کتاب در سایت goodreads هم با بیش از ۲۰ هزار رای، امتیاز ۴.۴ (از پنج) را دریافت کرده است.
)
