آیا مصرف الکل مساویِ افزایش دمانس است!؟
یک مقاله‌ی تازه در BMJ با عنوان «مصرف الکل و خطر دمانس در جمعیت‌های متنوع» این پرسش را واکاوی کرده: الکل دقیقا چطور روی خطر دمانس اثر می‌گذارد و آیا این رابطه در جوامع مختلف فرق می‌کند؟
خلاصه‌ی کار چه بود؟
پژوهشگران با مرور مطالعات اپیدمیولوژیک و شواهد موجود، داده‌های مصرف الکل و وقوع دمانس را تحلیل کرده‌اند تا تصویر روشن‌تری از این ارتباط به دست بدهند.
چه پیدا کردند؟
- مصرف «کم تا متوسط» ممکن است اندکی با کاهش خطر دمانس همراه باشد.
- مصرف «بالا و مزمن» به‌طور قابل‌توجهی احتمال دمانس را افزایش می‌دهد.
- نوع نوشیدنی و الگوی مصرف هم مهم‌اند؛ همه‌ی الکل‌ها و همه‌ی عادت‌های نوشیدن یکسان اثر نمی‌گذارند.
چرا نتایج در جمعیت‌ها فرق می‌کند؟
اثر الکل بر مغز و حافظه با ژنتیک، وضعیت اجتماعی–اقتصادی و سبک زندگی گره خورده است.
برای نمونه، در جوامعی که با عوامل خطر دیگری مثل سوءتغذیه یا دسترسی محدود به خدمات سلامت مواجه‌اند، الکل می‌تواند آسیب‌زاتر باشد؛ در مقابل، در برخی جوامع با سلامت عمومی بهتر، مصرف معتدل در برخی مطالعات با کاهش خطر همراه دیده شده است.
از نظر سازوکار چه می‌دانیم؟
مصرف زیاد الکل می‌تواند به سلول‌های مغزی آسیب بزند، التهاب عصبی ایجاد کند و جریان خون مغز را مختل کند؛ مجموعه‌ای از فرایندها که نهایتا به افت عملکرد شناختی و دمانس منتهی می‌شوند. این پژوهش نشان داده که کاهش شیوع «اختلال مصرف الکل» در سطح جامعه و به صورت بالقوه می‌تواند بروز زوال عقل را تا حدود ۱۶ درصد پایین بیاورد.
ضمنا توجه کنید که این پژوهش فقط به تاثیر الکل روی بروز یک اختلال عصبی خاص (دمانس) پرداخته و دیگر پژوهش‌ها مثلا در حوزه‌ی سرطان نشان داده که هر میزان مصرف الکل سبب افزایش احتمال ابتلا به چندین سرطان مختلف است.
https://ebm.bmj.com/content/early/2025/09/16/bmjebm-2025-113913
)
