چیپ نورالینک: آنچه می‌دانیم و آنچه نمی‌دانیم
چند روز پیش ایلان ماسک در توییتر اعلام کرد نخستین تست انسانی چیپ نورالینک آغاز شده و این خبر سروصدای زیاد ایجاد کرد.
نورالینک یکی از شرکت‌های ایلان ماسک است که قصد دارد با تعبیه یک چیپ کوچک در مغز انسان ارتباط مستقیم میان کامپیوتر و مغز را فراهم کند.
به طور کلی به این چیپ‌ها brain–computer interfaces یا به طور خلاصه BCIs می‌گویند. کار آنها این است که فعالیت‌های مغز را ثبت و تفسیر کنند تا افراد با کمک آنها بتوانند به کامپیوتر فرمان بدهند.
این چیپ‌ها در گام نخست برای افراد ناتوان طراحی شده‌اند. برای مثال افراد ضایعه نخاعی، تا با کمک آن بتوانند یک دست رباتیک یا ویلچر را کنترل کنند. هرچند هدف دراز مدت این است که در آینده انسان‌های سالم هم از قابلیت‌های این چیپ‌ها بهره ببرند.
اما فارغ از تخیل آینده و سروصداهای رسانه‌ای، پژوهشگران حداقل در حال حاضر در مورد عملکرد و بی‌خطر بودن نورالینک به دیده‌ی شک نگاه می‌کنند.
یکی از محققان مغز و اعصاب در گفتگو با سایت نیچر می‌گوید امیدواریم آنها بتوانند نشان دهند که ابزارشان در دریافت امواج مغز به خوبی عمل می‌کند و استفاده از آن بدون خطر است. نکته اینجاست که آنها باید نشان دهند استفاده از نورالینک در «بلند مدت» هم بدون عارضه‌ی جدی است.
اما فعلا شرکت نورالینک در ارائه‌ی جزئیات شفاف عمل نکرده. هنوز هیچ مدرکی در مورد انجام نخستین تست انسانی ارائه نشده و کل اخبار بر اساس همان یک توییت ایلان ماسک است!
جالب‌تر اینکه این تست انسانی در سایت clinicaltrials.gov هم ثبت نشده است. اینجا مکانی است که بسیاری از پژوهش‌ها در آن ثبت می‌شوند و اکثر ژورنال‌های علمی، ثبت در این پایگاه را برای انتشار نتایج پژوهش ضروری می‌دانند.
ژورنال نیچر برای دریافت دلیل عدم ثبت در این پایگاه به شرکت نورالینک مراجعه کرده اما پاسخی دریافت نکرده است.
تفاوت نورالینک با دیگر چیپ‌های BCIs؟
لازم است بدانیم به‌جز نورالینک، شرکت‌های تجاری دیگر و مراکز تحقیقاتی دانشگاهی متعددی روی ساخت چیپ‌های BCI کار می‌کنند.
چیپ نورالینک و شرکت دیگر به نام Blackrock Neurotech از نوعی است که روی دریافت فعالیت‌های «تکی» اعصاب مغز تمرکز دارند و برای نصب آن باید از الکترود‌هایی استفاده کرد که به «داخل بافت مغز» نفوذ می‌کنند.
در سمت دیگر شرکت‌هایی وجود دارند که روی چیپ‌هایی کار می‌کنند که روی «سطح» مغز قرار می‌گیرند و برخی از آنها به راحتی قابل تعویض هستند. این چیپ‌ها برخلاف مدل قبلی سیگنال‌های دریافتی توسط گروه‌های متعددی از اعصاب را دریافت می‌کنند.
سال‌هاست محققین مغز و اعصاب در این مورد اختلاف نظر دارند که برای دریافت اطلاعات پیچیده، آیا باید سیگنال‌های فعالیت‌های تکی اعصاب را بررسی کرد یا دریافت گروهی‌شان کفایت می‌کند؟ پیشرفت‌های اخیر به‌دست آمده اما نشان داده که دریافت گروهی سیگنال‌های مغز هم برای تفسیر تفکرات پیچیده، مانند تشخیص کلماتی که به آنها فکر می‌کنیم، کفایت می‌کند.
چیپ نورالینک دارای ۶۴ الکترود بسیار باریک است که کاشت آنها در بافت مغز اجازه می‌دهد تا فعالیت مغز در ۱۰۲۴ نقطه‌ی مجزا امکان‌پذیر شود. این در مقایسه با دیگر مدل‌های موجود پهنای باند بسیار بیشتری در دریافت و تفسیر اطلاعات فراهم می‌کند.
ضمنا نورالینک مدعی است یک ربات هم برای کاشت این الکترودها در مغز طراحی کرده است.
اما همانطور که گفتیم، فعلا در مورد امن بودن استفاده از این چیپ اطلاعات خاصی نداریم. نمی‌دانیم که آیا کاشت این چیپ سبب بروز عوارض جدی فوری مانند آسیب عروقی، سکته مغزی، خونریزی، عفونت و… می‌شود یا نه؟
ضمن اینکه در مورد عوارض بلند‌مدت هم اطلاعی نداریم و فقط می‌دانیم نورالینک به داوطلبین تست اولیه اعلام کرده که بعد از کاشت چیپ، تا ۵ سال آنها را مورد پیگیری قرار می‌دهد.
به طور کلی نورالینک و وعده‌های داده شده، هیجان زیادی در میان جامعه علمی و بیماران ایجاد کرده. اما همه منتظرند تا این شرکت در مورد فناوری و روش‌های پژوهش خود اطلاعات بیشتری در اختیار قرار دهد و با شفافیت بیشتری عمل کند.
)
