۱۸ شهریور ۱۴۰۲ دکتر علی‌اصغر هنرمند

یک گام دیگر به سوی دیجیتالی شدن حس بویایی با کمک هوش مصنوعی

«بویایی» یکی از پیچیده‌ترین حس‌های موجودات زنده به حساب می‌آید و سال‌ها است رمزگشایی از نحوه عملکرد آن مورد توجه پژوهشگران بوده. یکی از پرسش‌های مهم هم این است که ملکول‌های شیمیایی چگونه در مغز تفسیر می‌شوند؟ چطور یک ملکول‌ را به یک بوی خاص نسبت می‌دهیم و یک ملکول‌ دیگر را به چیز دیگری تعبیر می‌کنیم؟ اکنون محققان گوگل با کمک هوش مصنوعی مدلی ساخته‌اند که قادر به تفسیر بوها است و آن را با کلمات شرح می‌دهد.

در تست انجام شده روی این مدل هم معلوم شده که در تفسیر بوها در مقایسه با انسان‌ دقیق‌تر عمل می‌کند. البته توجه کنید که آزمایش روی تشخیص برخی بوهای خاص انجام شده و نه همه چیز.

بویایی قدیمی‌ترین و پیچیده‌ترین حس انسان به حساب می‌آید و ما حدود ۳۵۰ گیرنده مختلف بویایی داریم. جهت مقایسه با دیگر حس‌ها، می‌توانید آن را با بینایی مقایسه کنید که برای آن فقط ۴ نوع گیرنده داریم و برای چشایی هم تنها ۴۰ نوع گیرنده وجود دارد.

همانطور که گفتیم این مدل فعلا می‌تواند ۵۰۰۰ بوی خاص (و ترکیبات آنها) را شناسایی و تفسیر کند. در حالی که تنوع مولکول‌های حاوی بو هم بسیار بیشتر از اینها است و به‌ویژه در بوهای ترکیبی از که چند مولکول مختلف تشکیل شده‌اند با چندین تریلیون حالت مختلف مواجه هستیم!

حتی بوهایی مانند بوی قهوه که به نظر بسیار واضح می‌آیند هم خودشان شامل صدها مولکول شیمیایی متفاوت هستند و هوش مصنوعی فعلا تا تشخیص بوهای ترکیبی فاصله زیادی دارد. اما چنین مدل می‌تواند در آینده کاربردهای بسیار زیادی داشته باشد. از دستگاه‌هایی که می‌توانند برای تشخیص برخی بیماری‌ها از حس بویایی کمک بگیرند تا امکان به‌اشتراک‌گذاری بوها از طریق اینترنت.

https://www.science.org/doi/10.1126/science.ade4401

https://www.nature.com/articles/d41586-023-02714-2

مطالب مرتبط

شباهت فرایند تشکیل خاطرات هوش مصنوعی با مغز انسان و تلاش برای بهبود آن

به نظر شما «حافظه‌ی» هوش مصنوعی چگونه کار می‌کند؟ پاسخ اینجاست که فرایند یادگیری و تشکیل خاطرات هوش مصنوعی تا حد زیادی شبیه مغز انسان است! با این تفاوت که هوش مصنوعی فعلا برای عملکرد و تشکیل حافظه به منابع و انرژی زیادی نیاز دارد. در حالی که مغز انسان «فعلا» بسیار بهینه‌تر عمل می‌کند. […]

حس بویایی انسان استریو است!

بینی انسان دارای دو حفره مجزا است که اطلاعات بویایی را به بخشی از مغز به نام piriform cortex منتقل می‌کنند که نیمی از آن در نیمکره چپ و نیمی دیگر در نیمکره راست قرار دارد. تا به حال در این مورد نمی‌دانستیم که آیا اطلاعات بویایی دریافتی از هر حفره بینی به صورت مجزا […]

دارویی برای تسریع بهبود حس بویایی و چشایی بعد از ابتلا به کووید۱۹

کاهش حس بویایی و چشایی یکی از علائم آزار دهنده‌ی ابتلا به کووید۱۹ است که گاهی اوقات شخص را تا مدت‌ها گرفتار می‌کند. برای تسریع بازگشت آنها هم راهکارهای توانبخشی مختلفی پیشنهاد می‌شود که قبلا در مورد آنها صحبت کرده‌ایم. اما اکنون یک درمان دارویی برای آن پیدا شده است. به‌نظر می‌رسد داروی ضد ویروس […]

کاربرد جدید هوش مصنوعی در خدمت درمان:

ابزارهای هوش مصنوعی به دانشمندان کمک می‌کنند تا انواعی از مولکول‌های آنتی بادی ساخته شوند که پیش از این حتی فکرش را هم نمی‌کردیم.ربات‌های هوش مصنوعی الگوریتم‌ها و کامپیوترها به کمک داده‌های فراوانی که از منابع مقالات و مطالعات مختلف در اختیار آنها گذاشته می‌شود، مولکول‌های آنتی بادی جدیدی را طراحی میکنند که می‌تواند در […]

آیا هوش مصنوعی جایگزین پزشکی و طبابت می‌شود؟

اگر از هوش مصنوعی‌های پرطرفدار فعلی (مثلا ChatGPT) بپرسید که آیا «آنها جایگزین پزشکی می‌شوند؟» به شما پاسخ می‌دهد: خیر! هوش مصنوعی به هیچ عنوان جایگزین پزشک نخواهد شد و فقط ابزاری است که به پزشکان در تشخیص و درمان بیماری‌ها «کمک» خواهد کرد. اما آیا باید این پاسخ را «باور» کنیم؟ به‌ویژه اینکه می‌دانیم […]

کمک هوش مصنوعی به تشخیص دقیق‌تر سکته قلبی

اگر در اورژانس با بیمار درد قفسه سینه مواجه شوید چه می‌کنید؟ قاعدتا اگر مشکوک به حمله قلبی باشیم، تست تروپونین می‌گیریم و باید این کار چند مرتبه تکرار شود تا تغییرات آن را مشاهده کنیم. مشکل این روش این است که برخی بیماران بیش از حد در اوژرانس بستری می‌شوند و تخت‌ها را اشغال […]

مطالب داغ

سه ترفند ذهنی برای داشتن رژیم غذایی سالم‌تر و فعالیت بدنی بیشتر

همه می‌دانیم که باید رژیم غذایی سالمی داشته باشیم و بیشتر ورزش کنیم. اما اغلب ما در عمل به این توصیه‌ها پایبند نیستیم و نشستن روی مبل و خوردن چیزبرگر دوبل را ترجیح می‌دهیم! در اینجا به سه ترفند ساده‌ی ذهنی می‌پردازیم که مانند ابزارهایی قدرتمند به ما کمک می‌کنند تا انتخاب‌های بهتری داشته باشیم. […]

امکان تشخیص زودهنگام سرطان پانکراس با دقت ۹۷ درصد

طی چند ماه اخیر خبرهای متعددی در مورد امکان غربالگری سرطان‌ها مختلف با کمک تست‌ خون منتشر شده است. اکنون در خبری تازه پژوهشگران می‌گویند می‌توان سرطان پانکراس را هم در مراحل اولیه با دقت ۹۷ درصد شناسایی کرد. سرطان پانکراس جزو بیماری‌هایی است که معمولا بسیار دیر تشخیص داده می‌شود. نتایج مطالعه‌ی جدید اما […]

تصویر بند انگشتی
داروسازی مُدرنا: واکسن‌های سرطان و برخی‌بیماری‌های قلبی تا سال ۲۰۳۰

شرکت داروسازی مُدرنا پیش‌بینی کرده تا سال ۲۰۳۰ واکسن‌هایی برای پیشگیری و درمان برخی از سرطان‌ها و بیماری‌های قلبی خواهیم داشت. شاید کووید۱۹ سبب از دست رفتن جان‌های بسیاری شده باشد. اما از یک زاویه دیگر سبب سرعت بخشیدن به پیشرفت‌های مهمی‌ شده است. به‌گفته مدرنا، پیشرفت‌های ناشی از تمرکز جامعه پزشکی روی بیماری کووید۱۹ […]

پروژه‌ی ۵۰۰ میلیون دلاری برای پیشگیری از همه‌گیری‌های ویروسی آینده

تولید یک واکسن جدید همیشه فرآیندی زمان‌بر بوده و به طور متوسط به ۱۰ الی ۱۵ سال زمان نیاز دارد. با این حال واکسن کرونا با کمک فناوری‌های جدید، در کمتر از یک سال در دسترس قرار گرفت. اما در همین بازه‌ی زمانی هم جان‌های زیادی از دست رفت. حالا پژوهشگران تصمیم‌گرفته‌اند از گذشته درس […]

مطالب پربازدید

آیا تیرزپاتید (Tirzepatide) در درمان چاقی یک انقلاب ایجاد می‌کند؟

این روزها داروهای کاهش وزنی که با اثر روی گیرنده GLP1 عمل می‌کنند، طرفداران زیادی پیدا کرده‌اند و سماگلوتید (semaglutide) در خط مقدم آنها است. حالا یک داروی دیگر به نام تیرزپاتید (Tirzepatide) هم احتمالا به لیست داروهای لاغری اضافه خواهد شد و این یکی حتی از سماگلوتید هم بهتر عمل می‌کند. این دارو در […]

تایید داروی تیرزپاتید (Tirzepatide) برای کاهش وزن توسط سازمان غذا و داروی آمریکا

اواخر اردیبهشت از نتایج قابل توجه داروی تیرزپاتید (Tirzepatide) در کاهش وزن صحبت کردیم. حالا سرانجام استفاده از این دارو توسط سازمان غذا و داروی آمریکا برای دو گروه از افراد مورد تایید قرار گرفته است: ۱- افراد چاق (دارای BMI بالای ۳۰)
۲- افرادی که دارای اضافه وزن هستند (BMI بالای ۲۷) و یکی از […]

میزان مناسب و بهترین روش مصرف ویتامین D: روزانه؟ هفتگی یا ماهیانه؟

ویتامین D جزو ویتامین‌های مهمی است که کمبود آن در تمام دنیا شیوع بالایی دارد و پیش‌بینی می‌شود حدود یک میلیارد نفر در سراسر جهان به کمبود آن دچار هستند. در اینجا می‌خواهیم به این نکته بپردازیم که بهترین روش مصرف مکمل ویتامین دی چگونه است و مقدار مناسبش چقدر است؟ اما پیش از شروع […]

تیرزپاتید، ویگووی، ویکتوزا و… پاسخ به پرسش‌های رایج در مورد داروهای لاغری و کاهش وزن GLP1

قبلا در «آپدیت ام دی» در مورد داروهای لاغری و کاهش وزن زیاد صحبت کرده‌ایم. در میان آنها یک دسته دارویی خاص طی چند سال گذشته محبوبیت ویژه‌ای پیدا کرده‌اند. اینها جزو یک کلاس دارویی به نام «آگونیست گیرنده پپتید شبه گلوکاگون ۱» یا به طور خلاصه «آگونیست GLP1» هستند. جالب است بدانید اغلب این […]

با همکاری

پژوهشکده آینده پژوهی در سلامت
پژوهشکده آینده پژوهی در سلامت
معاونت آموزشی سازمان نظام پزشکی کل کشور
معاونت آموزشی سازمان نظام پزشکی کل کشور
اداره کل آموزش همگانی جمعیت هلال احمر
اداره کل آموزش همگانی جمعیت هلال احمر
X
آپدیت ام دی تازه‌های پزشکی از رفرنس‌های معتبر