۱۱ مرداد ۱۴۰۳ دکتر علی‌اصغر هنرمند

آشنایی با ۱۴ عامل مستعد‌کننده‌ی فرسایش مغز (دمانس)


وقتی صحبت از دمانس (فرسایش مغز) و بیماری‌های زیرمجموعه‌ی آن مانند آلزایمر می‌شود، هنوز با پرسش‌های بدون پاسخ زیادی مواجه هستیم. اما طی سال‌های گذشته برخی بیماری‌ها و اختلالات جزو عوامل مستعد‌کننده‌ی اصلی شناخته شده‌اند.

حالا نتایج دو پژوهش بزرگ جدید، دو عامل خطرساز تازه را به لیست قبلی اضافه کرده: اختلالات بینایی درمان نشده و کلسترول بالا.

بنابراین اگر جزو افرادی هستید که نیاز به عینک دارید، اما از آن استفاده نمی‌کنید و سراغ راهکارهای جایگزین اصلاحی هم نمی‌روید (به ویژه در سنین بالا)، باید بدانید که احتمال بروز دمانس در شما حدود ۲ درصد افزایش پیدا می‌کند.

علت دقیق این تاثیر مشخص نیست. اما احتمالا با کاهش بینایی، نیاز مغز به پردازش اطلاعات کمتر شده و همین موجب تحلیل سلول‌های مرتبط می‌شود. ضمن اینکه کم‌شدن بینایی روی کاهش فعالیت‌های اجتماعی هم تاثیرگذار است.

اینها لیست ۱۴ عامل اصلی خطرساز ابتلا به دمانس (زوال عقل) هستند که تا به حال شناسایی شده‌ و پیش‌بینی می‌شود کاهش یا درمان آنها از بروز حدود نیمی از موارد دمانس پیشگیری خواهد کرد. چون جمع میزان افزایش ریسک آنها ۴۵ درصد است (مقابل هر مورد، میزان افزایش ریسک ابتلا به دمانس درج شده):

  • سطح تحصیلات پایین (بله کم‌سوادی مستعد کننده‌ی ابتلا به زوال عقل است!) – ۵ درصد.
  • کاهش شنوایی – ۷ درصد.
  • کلسترول بالا – ۷ درصد.
  • افسردگی – ۳ درصد.
  • آسیب مغزی – ۳ درصد.
  • نداشتن فعالیت بدنی – ۲ درصد.
  • دیابت – ۲ درصد.
  • مصرف دخانیات – ۲ درصد.
  • فشار خون بالا – ۲ درصد.
  • چاقی – ۱ درصد.
  • مصرف مقادیر بالای الکل – ۱ درصد.
  • تنهایی – ۵ درصد.
  • آلودگی هوا – ۳ درصد.
  • کاهش بینایی – ۲ درصد.

با توجه به افزایش طول عمر انسان و پیر شدن جمعیت جهان، ابتلا به دمانس به طور قابل توجهی در حال افزایش است و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۵۰ بیش از ۱۵۰ میلیون نفر در سراسر جهان مبتلا به انواع دمانس شده باشند.

https://www.thelancet.com/commissions/dementia-prevention-intervention-care

https://www.bbc.com/news/articles/c84jdxd4x1ro

مطالب مرتبط

تاثیر واکسن زونا (شینگل) در به‌تاخیر انداختن بروز دمانس؟

برای پیشگیری از ابتلا به بیماری زونا و یا کاهش عوارض آن یک واکسن به وجود دارد که تحت عنوان واکسن زونا یا واکسن شینگل (Shingles) شناخته می‌شود. مدتی است که پژوهشگران متوجه شده‌اند تزریق این واکسن یک مزیت دیگر هم به‌همراه دارد و اکنون نتایج یک پژوهش تازه هم آن را تایید کرده است. […]

آیا کابوس‌های شبانه در میانسالی نشانه‌ای از بروز زوال عقل است؟

یک پژوهش تازه نشان داده که وجود کابوس‌های شبانه در میانسالی پیش‌بینی کننده‌ی بروز زوال عقل (دمانس) طی سال‌های آینده است و افرادی که هفته‌ای حداقل یک بار دچار کابوس شبانه می‌شوند، با احتمال ۴ برابر دیگران به دمانس مبتلا خواهند شد. البته پژوهشگران هنوز نمی‌دانند که رابطه‌ی میان کابوس شبانه و زوال عقل چیست: […]

پیش‌بینی بروز زوال عقل (دمانس) از ۱۵ سال قبل از وقوع با یک تست خون

فروردین ماه امسال بود که در آپدیت ام دی از یک تست خون برای پیش‌بینی بروز زوال عقل (دمانس) از حدود یک دهه قبل صحبت کردیم. اکنون یک پژوهش تازه مدعی است که با اندازه‌گیری ۱۱ پروتئین در خون می‌توان احتمال بروز دمانس را از ۱۵ سال قبل با دقت ۹۰ درصد پیش‌بینی کرد. دمانس […]

آشنایی با مهم‌ترین راهکارهای پیشگیری از سرطان

پادکست را می‌توانید در پلت‌فرم‌های زیر هم گوش کنید: سالانه بیش از ۱۸ میلیون مورد جدید سرطان در دنیا رخ می‌دهد که سهم کشور ایران […]

افزایش احتمال بروز دمانس در مصرف‌کنندگان درمان جایگزینی هورمون دوران زادبس

درمان جایگزینی هورمون (HRT) برای درمان نشانه‌های دوران زادبس (یائسگی) استفاده می‌شود و یکی از اهداف آن هم پیشگیری از پوکی استخوان است. اما اکنون یک مطالعه نشان داده این جایگزینی هورمون با افزایش ریسک ابتلا به دمانس مرتبط است. پژوهش نشان داده ریسک ابتلا به دمانس طی بیست سال آینده در خانم‌هایی که در […]

ارتباط استفاده از سمعک و کاهش احتمال ابتلا به دمانس در افراد کم شنوا

برخی افرادی که دچار کم‌شنوایی می‌شوند، با استفاده از «سمعک» مشکل فرهنگی دارند و این به‌ویژه در جامعه ما به‌چشم می‌آید. انگار استفاده از سمعک یک نقص بزرگ به حساب می‌آید و اشخاص از آن پرهیز می‌کنند! حالا نتیجه این پژوهش را ببینید که نشان داده استفاده از سمعک در افرادی که کم‌شنوایی دارند، احتمال […]

مطالب داغ

چرا خوراکی‌های «خوشحال کننده» در عمل خوشحال‌مان نمی‌کنند؟

گاهی اوقات وقتی زیر فشار و استرس هستیم، به خوردن غذا و به‌ویژه برخی خوراکی‌های خاص روی می‌آوریم که به‌اصطلاح ما را «خوشحال» می‌کنند. چیزهایی مانند پیتزا، مرغ سوخاری، بستنی، نوشابه، چیپس و… همه می‌دانیم که مصرف این خوراکی‌ها برای «سلامت‌ جسم‌مان» خوب نیست. اما حداقل در آن لحظه حال «روان‌مان» را کمی بهتر می‌کنند […]

چرا نمی‌توانیم در مقابل وسوسه‌ی چیپس و پیراشکی مقاومت کنیم؟

چرا بین خوراکی‌هایی مانند بروکلی و چیپس گزینه‌‌ی دوم را انتخاب می‌کنیم؟ سال‌ها است می‌دانیم انسان به مصرف غذاهای حاوی چربی و شکر علاقه‌ی ویژه‌ای دارد و پژوهش‌های متعددی هم روی این موضوع انجام شده است. حالا یک مطالعه‌ی تازه نشان می‌دهد که ما دارای دو مسیر مجزا و موازی برای تمایل به مصرف قند […]

احتمال تاثیر مخرب برخی مواد شیمیایی پرکاربرد خانگی روی سلول‌ها مفز

پژوهشگران متوجه شده‌اند که دو خانواده از مواد شیمیایی پرکاربرد خانگی، ممکن است مستقیما روی سیستم عصبی و سلول‌های مغز انسان تاثیر منفی داشته باشند. این پژوهش فعلا روی موش‌ها انجام شده اما نتیجه‌‌اش این بوده که دو گروه از مواد شیمیایی به نام‌های Quaternary ammonium compounds و organophosphate flame retardants برای سلول‌های عصبی سمی […]

تاثیر دراز کشیدن در کمک به بیماران سکته‌ی مغزی از نوع LVO

یک پژوهش مهم نشان داده در یک نوع خاص سکته‌ی مغزی (نوعی که سکته آنها از نوع انسداد عروق اصلی است)، دراز کشیدن بیمار به صورت کاملا افقی باعث بهبود خون‌رسانی به مغز شده و در پیش‌آگهی بیمار تاثیر قابل توجهی دارد. در این پژوهش بیمارانی که دچار سکته مغزی از نوع large vessel occlusion […]

مطالب پربازدید

آیا تیرزپاتید (Tirzepatide) در درمان چاقی یک انقلاب ایجاد می‌کند؟

این روزها داروهای کاهش وزنی که با اثر روی گیرنده GLP1 عمل می‌کنند، طرفداران زیادی پیدا کرده‌اند و سماگلوتید (semaglutide) در خط مقدم آنها است. حالا یک داروی دیگر به نام تیرزپاتید (Tirzepatide) هم احتمالا به لیست داروهای لاغری اضافه خواهد شد و این یکی حتی از سماگلوتید هم بهتر عمل می‌کند. این دارو در […]

تایید داروی تیرزپاتید (Tirzepatide) برای کاهش وزن توسط سازمان غذا و داروی آمریکا

اواخر اردیبهشت از نتایج قابل توجه داروی تیرزپاتید (Tirzepatide) در کاهش وزن صحبت کردیم. حالا سرانجام استفاده از این دارو توسط سازمان غذا و داروی آمریکا برای دو گروه از افراد مورد تایید قرار گرفته است: ۱- افراد چاق (دارای BMI بالای ۳۰)
۲- افرادی که دارای اضافه وزن هستند (BMI بالای ۲۷) و یکی از […]

میزان مناسب و بهترین روش مصرف ویتامین D: روزانه؟ هفتگی یا ماهیانه؟

ویتامین D جزو ویتامین‌های مهمی است که کمبود آن در تمام دنیا شیوع بالایی دارد و پیش‌بینی می‌شود حدود یک میلیارد نفر در سراسر جهان به کمبود آن دچار هستند. در اینجا می‌خواهیم به این نکته بپردازیم که بهترین روش مصرف مکمل ویتامین دی چگونه است و مقدار مناسبش چقدر است؟ اما پیش از شروع […]

جدول «میزان پروتئین» مواد غذایی و عدم تطابق وزن خوراکی‌ها با حجم پروتئین

دو هفته قبل به موضوع مهم «میزان پروتئین مورد نیاز» و اشتباه‌های رایج در مورد آن پرداختیم. اما اکنون نوبت بخش دوم داستان است: اینکه در هر ماده غذایی چه میزان پروتئین وجود دارد و چرا اغلب افراد در این مورد دچار اشتباه می‌شوند؟ اکثر افراد تصور می‌کنند مثلا ۱۰۰ گرم سینه پخته مرغ دارای […]

با همکاری

پژوهشکده آینده پژوهی در سلامت
پژوهشکده آینده پژوهی در سلامت
معاونت آموزشی سازمان نظام پزشکی کل کشور
معاونت آموزشی سازمان نظام پزشکی کل کشور
اداره کل آموزش همگانی جمعیت هلال احمر
اداره کل آموزش همگانی جمعیت هلال احمر
X
آپدیت ام دی تازه‌های پزشکی از رفرنس‌های معتبر