بررسی پیشرفت‌های به‌دست آمده و نگاه به درمان آلزایمر در آینده
نشریه نیچر طی مقاله‌ای جذاب، به پیشرفت‌های به‌دست آمده در رابطه با بیماری آلزایمر و دورنمای درمان آن در آینده پرداخته است.
اینجا با مهم‌ترین نکات مقاله آشنا می‌شویم:
- چند ماه قبل سازمان غذا و داروی امریکا داروی lecanemab را برای آلزایمر تایید کرده که این داروی آنتی‌بادی به طور واضح پلاک‌های مغزی را کاهش می‌دهد و فرایند بیماری را حدود ۲۵ درصد کند می‌کند.
- این دارو عملا فرصت زندگی مستقل و باکیفیت بیماران را چندین ماه بیشتر می‌کند.
- البته تجویز دارو مشکل است. نیاز به تزریق بیمارستانی و تحت نظارت پرستار دارد و بیماران به خاطر عوارض آن باید تحت پایش باشند.
- یک داروی مشابه به نام aducanumab هم سال ۲۰۲۱ تاییدیه دریافت کرد اما نتایج آن متناقض بوده.
- در هر صورت پیشرفت‌های چند سال اخیر نشان داده که احتمالا در آینده می‌توان برای پیشگیری از آلزایمر یک راهکار واقعی پیدا کرد.
- احتمالا می‌توان از داروهای موجود و آینده به صورت ترکیبی استفاده کرد تا در مراحل مختلف بیماری، پیشرفتش را تا حد ممکن کنترل کرد و اغلب متخصصین معتقدند درمان‌های ترکیبی بهترین راهکار خواهد بود.
- همانطور که می‌دانید آلزایمر به تدریج و طی سال‌های اول (حتی چند دهه) کاملا مخفیانه پیشرفت می‌کند. نخستین علائم شناختی وقتی ظاهر می‌شود که بیماری پیشرفت نسبتا زیادی داشته: زمانی که پروتئینی به نام tau در مغز شکل گرفته.
- اینکه تمام این فرایند‌ها چگونه طی می‌شود هنوز برای علم پزشکی به طور کامل روشن نشده و داروهایی که tau را هدف می‌گیرند، فعلا در آزمایشات زیاد موفق نبوده‌اند. اما احتمالا ترکیب آنها با داروهای ضد آمیلوئید موثر خواهد بود.
- در یک تحقیق مهم انجام شده به نام Tau NexGen به شرکت کنندگان ترکیب lecanemab و tau-reducing antibody داده شده و البته نتایج هنوز مشخص نیست. اما محققان به آن بسیار امیدوار هستند. اولین نتایج بعد از سال ۲۰۲۷ مشخص خواهد شد.
- یک تحقیق مهم دیگر برای داروهای ترکیبی به نام ATP trial احتمالا از سال دیگر مجوز شروع تست بالینی را دریافت خواهد کرد. انجام این تحقیق دوم احتملا صدها میلیون دلار هزینه خواهد داشت!
- در حال حاضر درمان با Lecanemab برای بیماران سالیانه ۲۶۵۰۰ دلار هزینه دارد و هر چند هفته یک بار باید تزریق شود. اما محققان می‌گویند احتمالا می‌توانند یک نمونه دوز پایین به صورت خوراکی تولید کنند که در درازمدت توسط بیماران قابل استفاده باشد.
- احتمالا بیماران باید یک دوره درمان تزریقی انجام دهند تا پلاک‌ها برداشته شود و سپس روی درمان با دوز پایین خوراکی قرار بگیرند تا آلزایمر کنترل شود.
- یک داروی خوراکی دیگر هم در حال توسعه است که آنزیمی است که سبب می‌شود آمیلوئید به پروتئین‌های کوچک‌تر تجزیه شود که آن قطعات مضر نیستند.
- چندین واکسن ضد tau و ضد amyloid هم در حال تحقیق و توسعه هستند و برخی از آنها در نخستین فاز تست بالینی قرار دارند. آنها سیستم ایمنی را به گونه‌ای آموزش می‌دهند که این پروتئین‌ها را شناسایی و نابودشان کند! هدف اصلی این واکسن‌ها کند کردن یا پیشگیری از شروع بیماری است.
- حتی یک واکسن هم در حال ساخت است که همزمان ضد tau و ضد amyloid عمل می‌کند.
- برخی محققان هم در تلاشند که ژن ایجادکننده آلزایمر را هدف قرار دهند. در یک پژوهش جالب و مهم در افرادی که ژن APOE دارند (که مستعد کننده آلزایمر است) یک نسخه اصلاح شده را به یک حامل ویروسی متصل کرده و آن را مستقیما به مایع مغزی نخاعی تزریق کرده‌اند! نتایج هم امیدبخش بوده است. اما شرکت‌کنندگان این تحقیق باید حداقل تا سال ۲۰۲۸ پایش شوند تا نتیجه قطعی را داشته باشیم.
- برخی محققان هم روی روش‌های ساده‌تر کار می‌کنند: نشان داده شده که ورزش‌های هوازی و تمرین‌های کششی باعث کاهش سرعت پیشرفت بیماری می‌شود.
در نهایت اکثر متخصصان معتقدند که در آلزایمر یک راه حل ثابت برای بیماران وجود ندارد و در نهایت برای هر شخص باید درمان و راهکار ترکیبی خاص خودش را دنبال کرد.
