بهترین راهکارهای پیشگیری از بیماری حرکت (ماشین‌گرفتگی) از زبان یک پزشک کشتی
چند روز قبل در صد و سی و یکمین کنگره‌ی سالانه طب داخلی آلمان (بله درست خواندید این کنگره از سال ۱۸۸۲ میلادی در حال برگزاری است). یک سخنرانی جالب توسط دکتر لایشکر ارائه شد که گفتم بد نیست برخی نکات کاربردی‌اش را با شما به‌اشتراک بگذارم:
دکتر لایشکر متخصص طب داخلی و اورژانس است و سال‌ها به عنوان پزشک کشتی‌های کروز فعالیت کرده و در این سخنرانی تازه‌ترین یافته‌ها و تجربیاتش را در رابطه با بیماری حرکت (دریا زدگی یا ماشین‌گرفتگی) به‌اشتراک گذاشته است.
قاعدتا ما زیاد سوار کشتی کروز نمی‌شویم! اما ماشین گرفتگی (Motion Sickness) جزو مشکلات بسیار شایعی است که افراد هنگام سوار شدن در اتومبیل دچار احساس تهوع، استفراغ، سرگیجه و سردرد می‌شوند.
جالب است بدانید که ژنتیک در ابتلا به این مشکل نقش دارد و مشخص شده هورمون استروژن هم در آن دخیل است و به همین خاطر بیماری حرکت در خانم‌ها شایع‌تر است.
نکته بعدی این است که این مشکل در کودکان زیر دو سال و افراد بالای ۵۰ سال کمتر دیده می‌شود. چون با افزایش سن، میزان حساسیت حسگرهای سیستم وستیبولار (گوش داخلی) ما کمتر می‌شود. علت اصلی ایجاد این مشکل، ناهماهنگی میان سیستم بینایی و حسگرهای مغز است
راهکارهای پیشگیری:
دکتر لایشکر می‌گوید پرهیز از مصرف برخی خوراکی‌ها (به خاطر کمتر شدن مصرف هیستامین) به کاهش علائم کمک می‌کند. پس اگر به این مشکل دچار هستید، هنگامی که در مسافرت سوار خودرو می‌شوید از مصرف اینها خودداری کنید:
- سوسیس و کالباس.
- پنیرهای مانده.
- خوراکی‌های تخمیری (مثل دوغ گازدار و کفیر)
- ماست (به‌ویژه ترش و سنتی)
- الکل
- زیتون پرورده (تخمیر شده).
- میوه‌های زیاد رسیده.
ضمنا اگر بتوانید کاری کنید که سر شما دچار تکانهای کمتری باشد، علائم کمتری خواهید داشت. علاوه بر این، دراز کشیدن در وضعیتی که چشم‌ها کاملا بسته هستند، سبب بهبود کامل علائم می‌شود (اما قاعدتا در خودرو این امکان آنچنان در دسترس نیست).
پیشگیری دارویی:
داروی scopolamine (که با نام ژنریک هیوسین شناخه می‌شود)، بیشترین اثرگذاری را دارد. این دارو به شکل پچ (برچسب) پوستی استفاده می‌شود که آن را پشت گوش می‌چسبانند. این دارو در ایران هم موجود است و با اسامی مثل «پد ضد سرگیجه» یا «پچ پوستی اسکوپولامین» ارائه می‌شود. باید آن را از حداقل ۸ ساعت قبل از مسافرت استفاده کرد.
در صورتی که پچ پوستی در دسترس نباشد، می‌تواند از داروی خوراکی هیوسین استفاده کرد و باید یک ساعت قبل از سفر استفاده شود.
توجه کنید که مصرف هیوسین در برخی افراد ممنوع است (برای مثال مبتلایان گلوکوم و هایپرپلازی پروستات) بنابراین پیش از مصرف، با پزشک‌تان مشورت کنید.
دیمن هیدرینات هم داروی دیگری است که در بیماری حرکت استفاده می‌شود. این همان دارویی است که اگر به داروخانه مراجعه کنید، به صورت پیش‌فرض برای این مشکل به شما می‌دهند. اما به خاطر اثرات خواب‌آوری زیاد توصیه نمی‌شود. به ویژه اگر راننده باشید!
راهکارهای دیگر:
ممکن است تعجب کنید اما مصرف زنجبیل هم در پیشگیری از علائم اثر قابل توجهی دارد. مشخص شده که مصرف زنجبیل تازه موثرتر از پودر خشک آن است. در برخی پژوهش‌ها مشخص شده که اثر زنجبیل در پیشگیری حتی از ۱۰۰ میلی‌گرم دیمن‌هیدرینات بیشتر است!
اخیرا در کافی‌شاپ‌ها و کافه‌ها، شات زنجبیل ارائه می‌شود. شاید بد نباشد پیش از سفر یکی از آنها را امتحان کنید.
ویتامین سی هم جزو مواردی است که در کاهش علائم و در جایگاه پیشگیری موثر است. البته در این مورد مشخص شده که باید دوز نسبتا بالا (۲ گرم) مصرف شود که معادل دو قرص جوشان است. لطفا توجه کنید که دوز بالای ویتامین سی در برخی افراد باعث علائم گوارشی (اسهال) می‌شود.
امیدوارم با دانستن و رعایت‌کردن این نکات، سفر بهتری را تجربه کنید.
https://www.medscape.com/viewarticle/managing-motion-sickness-onboard-tips-ships-doctor-2025a1000biw
)
