سردرد خوشه‌ای: مرور سریع مبتنی بر شواهد
شایع ترین نوع درد اتونوم عصب سه قلو، سردرد خوشه‌ای (کلاستر) است که یکی از سردردهای اولیه نادر است و در کمتر از 1 درصد از جمعیت شیوع دارد. میانگین سن شروع 30 سالگی است و در مردان دو تا سه برابر بیشتر است.
سردرد خوشه ای شامل حملات درد شدید یک طرفه در اطراف و بالای چشم و/یا گیجگاهی است که از یک روز در میان تا هشت بار در روز رخ می دهد و حدود 15 تا 180 دقیقه طول می کشد. درد با علائم اتونوم همان طرف (همچون اشک ریزش، قرمزی چشم، گرفتگی یا آبریزش بینی، پتوز، ادم پلک، تعریق پیشانی یا صورت، و میوز) و احساس آشفتگی یا بی قراری همراه است. حملات به صورت خوشه‌ای (یعنی بروز همه علایم با هم) رخ می‌دهند که اپیزودیک یا مزمن هستند.
محرک های رایج عبارتند از الکل، نیتروگلیسیرین، مواد غذایی حاوی نیترات و بوهای تند.
روشهای درمان رایج عبارتند از:
• خنثی کننده شامل تریپتان و اکسیژن
• موقتی شامل استروئیدهای خوراکی و تزریقی و تزریق استروئید زیر پوست سر
• پیشگیرانه شامل وراپامیل، لیتیوم، ملاتونین و توپیرامات
روشهای درمانی جدیدتر شامل:
• Galcanezumab (مونوکلونال آنتی بادی مهار کننده پپتید وابسته به ژن کلسی تونین CGRP که برای پیشگیری از سردرد به شکل یک تزریق در ماه استفاده می شود)
• تحریک عصبی
• آگونیست‌های گیرنده سوماتوستاتین
توصیه های کلیدی در طبابت بالینی:
- احساس بی قراری یکی از ویژگی های کلیدی در تشخیص سردرد خوشه ای است و باید در شرح حال پرسیده شود.
- درمان‌های خنثی کننده خط اول برای سردرد خوشه‌ای شامل اکسیژن مکمل 100٪، سوماتریپتان زیر جلدی، اسپری بینی سوماتریپتان و زولمیتریپتان داخل بینی است.
- قبل از اینکه روشهای درمان پیشگیرانه بطور کامل اثر کنند می توان از تزریق استروئید زیرپوست سر برای درمان موقتی استفاده کرد.
- وراپامیل انتخاب اول درمان پیشگیرانه برای سردرد خوشه ای است.
https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2022/0100/p24.html
سردرد خوشه ای: (آموزش همگانی بیماران)
سردرد خوشه ای چیست؟
سردرد خوشه ای نوع نادری از سردرد است که باعث درد در یک طرف سر و اغلب در اطراف چشم می شود. این سردردها ممکن است یک روز در میان یا حتی هشت بار در یک روز اتفاق بیفتند. درد می تواند از 15 دقیقه تا سه ساعت طول بکشد و اغلب در زمان مشخصی از شبانه روز عود می کند.
آیا علائم دیگری وجود دارد؟
ممکن است متوجه تغییرات دیگری در صورت خود در همان سمت سردرد شوید. این موارد شامل آبریزش و قرمزی چشم، گرفتگی یا آبریزش بینی، یا تورم پلک، پیشانی یا صورت است. ممکن است دچار افتادگی پلک یا تغییر در اندازه مردمک شده باشید. ممکن است در طول حمله احساس آشفتگی یا بی قراری کنید.
در چه کسی دیده می شود؟
سردرد خوشه ای در مردان شایع تر از زنان است. معمولا بین 20 تا 40 سالگی شروع می شود. اگر یکی از خویشاوندان شما مبتلا به سردرد خوشه ای باشد، احتمال بروز آن برای شما بیشتر است.
چگونه درمان می شود؟
درمان با اجتناب (از عوامل بروز سردرد) شروع می شود. اینها می تواند شامل الکل، دود تنباکو، نیتروگلیسیرین (دارویی برای برخی بیماری های قلبی) یا چیزهایی باشد که ممکن است به آنها حساسیت داشته باشید. اکسیژن یا داروهای تجویزی بهترین درمان برای متوقف کردن سردرد پس از شروع علائم هستند.
برای جلوگیری از آن چه کنم؟
اجتناب از چیزهایی که باعث سردرد شما می شود مهم است. ممکن است یادداشت برداری از زمان شروع علائم و کارهایی که قبل از شروع آنها انجام می دادید، کمک کند. بسته به اینکه چند بار سردرد دارید، پزشک ممکن است داروهایی را برای جلوگیری از شروع سردرد تجویز کند.
)
