چرا برخی افراد واقعا به خواب کمتری نسبت به دیگران نیاز دارند؟

داشتن خواب کافی و با کیفیت یکی از مهمترین عوامل سلامت و بهرهوری است. ولی برخی افراد به کم خوابیدن افتخار میکنند! اینها کمخوابی را نشانهای از بهرهوری و قدرت تلقی میکنند و «ادعای» کم خوابیدن دارند، در حالی که چنین الگویی در افراد عادی بهندرت پایدار میماند.
اما در این میان یک گروه دیگر وجود دارند که واقعا نیاز به خوابشان کمتر از ۷ الی ۹ ساعت طبیعی است. به این افراد «کمخوابهای ذاتی» گفته میشود و درصد کمی از جمعیت را تشکیل میدهند.
اینها با وجود فقط چهار الی شش ساعت خواب در شبانهروز، عملکرد ذهنی و جسمی خوبی دارند. آنها معمولاً احساس خستگی نمیکنند، در طول روز چرت نمیزنند و دچار عوارض رایج کمخوابی نمیشوند.
هنوز به طور دقیق نمیدانیم که چه چیزی سبب میشود برخی افراد به خواب کمتری نیاز داشته باشند. اما چندین پژوهش قبلی و اکنون یک مطالعهی جدید ریشهی آن را در برخی جهشهای ژنتیکیِ نادر میدانند.
در یک مطالعهی جدید روی زنی در دهه هشتم زندگی، که دارای یکی از این جهشهاست، نشان داده شده که او با وجود خواب شبانهی حدود شش ساعت، در اکثر طول عمرش، همچنان از نظر جسمی و ذهنی سالم و فعال است.
با این حال، همانطور که گفتیم بسیاری از افرادی که تصور میکنند ذاتاً کمخواب هستند، در واقع نیستند و کمخوابی آنها اغلب نتیجهی سبک زندگی پرمشغلهشان است.
فراموش نکنید که اثرات کمخوابی بهتدریج انباشته میشوند و مفهومی به نام «بدهی خواب» را ایجاد میکنند؛ پدیدهای که میتواند تمرکز، خلقوخو و عملکرد روزانه را مختل کرده و در بلندمدت، خطر ابتلا به بیماریهایی نظیر چاقی، دیابت، فشار خون بالا و بیماریهای قلبیـعروقی را افزایش دهد.
برخی افراد سعی میکنند با خواب بیشتر در آخر هفته، کمخوابیهای طول هفته را جبران کنند. اگرچه این کار میتواند تا حدی پیامدهای منفی کمخوابی کوتاهمدت را کاهش دهد، اما اثرات آن را کامل از بین نمیبرد.
از طرف دیگر این تغییرات ممکن است باعث برهمخوردن ساعت زیستی بدن شده و به سختتر شدن خوابیدن در شبهای بعدی منجر شود. مطالعات نشان دادهاند که چرخههای تکراری خواب نامنظم میتوانند بر سلامت تأثیر منفی گذاشته و حتی خطر مرگ زودرس را افزایش دهند.