پاسخ به یک پرسش: آیا ماهیهای پرورشی ایران هم به اندازهی کافی امگا۳ دارند؟

پس از انتشار اپیزود «امگا۳»، یکی از پرسشهایی که بارها تکرار شد این بود که آیا قزلآلا و سالمون پرورشیِ ایران حاوی مقدار کافی امگا۳ هستند یا خیر؟
به چه میزان امگا۳ نیاز داریم؟
پیش از آنکه سراغ بررسی وضعیت ماهیها برویم، بد نیست یک بار دیگر مقدار نیاز روزانه به امگا۳ را مرور کنیم. منابع مختلف ارقام متفاوتی پیشنهاد میکنند، اما معمولاً ۱۱۰۰ میلیگرم برای خانمها و ۱۶۰۰ میلیگرم برای آقایان (جمع EPA و DHA) بهعنوان دوز روزانه توصیه میشود.
البته مصرف تا ۳۰۰۰ میلیگرم در روز نیز بهطور کلی مشکلی ایجاد نمیکند و برخی متخصصان، عدد ۲۰۰۰ میلیگرم را برای بزرگسالان مناسب میدانند.
ماهی پرورشی چقدر امگا۳ دارد؟
همهچیز به تغذیه ماهیها برمیگردد. در بسیاری از کشورها، مزارع پرورش ماهی از مکملهای روغن جلبک یا کلزای اصلاحشدهی غنی از DHA استفاده میکنند تا سطح امگا۳ محصول بالا بماند.
اما در ایران، بهدلیل قیمت بالای این مکملها و محدودیت واردات، تولیدکنندگان اغلب روغن ماهی را با روغن کانولا یا سویا جایگزین میکنند. نتیجه؟ رشد ماهی همچنان مطلوب است ولی محتویات امگا۳ آن بهشکل قابلتوجهی کاهش مییابد.
مقایسهٔ ماهی پرورشی اروپایی با ایرانی
بررسیها روی سالمونهای پرورشی اروپا نشان دادهاند که هر ۱۰۰ گرم فیله بین ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ میلیگرم امگا۳ دارد.
در ایران، یک پژوهش در استان یزد نشان داد که میزان امگا۳ در ماهیهای پرورشی تنها ۱۴۲ میلیگرم در هر ۱۰۰ گرم فیله است؛ یعنی تقریبا ۱۰ برابر کمتر از نمونههای اروپایی! بدتر آنکه در برخی مزارع آزمایش شده، مقادیر EPA و DHA تقریباً صفر گزارش شده است.
مقایسهٔ امگا۳ ماهی با مکملها
بیشتر مکملهای (کسپول سافتژل) موجود در بازار ایران حدود ۳۰۰ میلیگرم امگا۳ (جمع EPA و DHA) دارند. اگر اطلاعات این پژوهش داخلی را ملاک قرار دهیم، یک کپسول مکمل معادل مصرف ۲۰۰ گرم فیلهی قزلآلا است! در حالی که انتظار داشتیم در همین مقدار گوشت ماهی، حداقل ۳۰۰۰ میلیگرم امگا۳ وجود داشته باشد؛ یعنی معادل ۱۰ قرص مکمل!
جمعبندی و راهکار جایگزین:
ماهیهای پرورشی هنوز مقادیری امگا۳ دارند، اما بهدلیل تغذیهٔ نامناسب، میزان این اسید چرب مفید در آنها بهشدت پایین آمده. برای جبران، میتوانید مصرف ماهیهای کیلکا و ساردین را افزایش دهید؛ چون همچنان سرشار از امگا۳ هستند و مثلاً ۱۰۰ گرم کیلکا حدود ۱۳۰۰ تا ۱۸۰۰ میلیگرم امگا۳ دارد.
فراموش نکنید که مصرف مقادیر کافی امگا۳ بسیار مهم است.
https://www.thaiscience.info/Journals/Article/WJST/10897271.pdf
https://cjes.guilan.ac.ir/article_1138_6eba84ef37a646c9f838f997b4e1722c.pdf