۱۸ شهریور ۱۴۰۲ دکتر علی‌اصغر هنرمند

یک گام دیگر به سوی دیجیتالی شدن حس بویایی با کمک هوش مصنوعی

«بویایی» یکی از پیچیده‌ترین حس‌های موجودات زنده به حساب می‌آید و سال‌ها است رمزگشایی از نحوه عملکرد آن مورد توجه پژوهشگران بوده. یکی از پرسش‌های مهم هم این است که ملکول‌های شیمیایی چگونه در مغز تفسیر می‌شوند؟ چطور یک ملکول‌ را به یک بوی خاص نسبت می‌دهیم و یک ملکول‌ دیگر را به چیز دیگری تعبیر می‌کنیم؟ اکنون محققان گوگل با کمک هوش مصنوعی مدلی ساخته‌اند که قادر به تفسیر بوها است و آن را با کلمات شرح می‌دهد.

در تست انجام شده روی این مدل هم معلوم شده که در تفسیر بوها در مقایسه با انسان‌ دقیق‌تر عمل می‌کند. البته توجه کنید که آزمایش روی تشخیص برخی بوهای خاص انجام شده و نه همه چیز.

بویایی قدیمی‌ترین و پیچیده‌ترین حس انسان به حساب می‌آید و ما حدود ۳۵۰ گیرنده مختلف بویایی داریم. جهت مقایسه با دیگر حس‌ها، می‌توانید آن را با بینایی مقایسه کنید که برای آن فقط ۴ نوع گیرنده داریم و برای چشایی هم تنها ۴۰ نوع گیرنده وجود دارد.

همانطور که گفتیم این مدل فعلا می‌تواند ۵۰۰۰ بوی خاص (و ترکیبات آنها) را شناسایی و تفسیر کند. در حالی که تنوع مولکول‌های حاوی بو هم بسیار بیشتر از اینها است و به‌ویژه در بوهای ترکیبی از که چند مولکول مختلف تشکیل شده‌اند با چندین تریلیون حالت مختلف مواجه هستیم!

حتی بوهایی مانند بوی قهوه که به نظر بسیار واضح می‌آیند هم خودشان شامل صدها مولکول شیمیایی متفاوت هستند و هوش مصنوعی فعلا تا تشخیص بوهای ترکیبی فاصله زیادی دارد. اما چنین مدل می‌تواند در آینده کاربردهای بسیار زیادی داشته باشد. از دستگاه‌هایی که می‌توانند برای تشخیص برخی بیماری‌ها از حس بویایی کمک بگیرند تا امکان به‌اشتراک‌گذاری بوها از طریق اینترنت.

https://www.science.org/doi/10.1126/science.ade4401

https://www.nature.com/articles/d41586-023-02714-2

مطالب مرتبط

شباهت فرایند تشکیل خاطرات هوش مصنوعی با مغز انسان و تلاش برای بهبود آن

به نظر شما «حافظه‌ی» هوش مصنوعی چگونه کار می‌کند؟ پاسخ اینجاست که فرایند یادگیری و تشکیل خاطرات هوش مصنوعی تا حد زیادی شبیه مغز انسان است! با این تفاوت که هوش مصنوعی فعلا برای عملکرد و تشکیل حافظه به منابع و انرژی زیادی نیاز دارد. در حالی که مغز انسان «فعلا» بسیار بهینه‌تر عمل می‌کند. […]

حس بویایی انسان استریو است!

بینی انسان دارای دو حفره مجزا است که اطلاعات بویایی را به بخشی از مغز به نام piriform cortex منتقل می‌کنند که نیمی از آن در نیمکره چپ و نیمی دیگر در نیمکره راست قرار دارد. تا به حال در این مورد نمی‌دانستیم که آیا اطلاعات بویایی دریافتی از هر حفره بینی به صورت مجزا […]

دارویی برای تسریع بهبود حس بویایی و چشایی بعد از ابتلا به کووید۱۹

کاهش حس بویایی و چشایی یکی از علائم آزار دهنده‌ی ابتلا به کووید۱۹ است که گاهی اوقات شخص را تا مدت‌ها گرفتار می‌کند. برای تسریع بازگشت آنها هم راهکارهای توانبخشی مختلفی پیشنهاد می‌شود که قبلا در مورد آنها صحبت کرده‌ایم. اما اکنون یک درمان دارویی برای آن پیدا شده است. به‌نظر می‌رسد داروی ضد ویروس […]

کاربرد جدید هوش مصنوعی در خدمت درمان:

ابزارهای هوش مصنوعی به دانشمندان کمک می‌کنند تا انواعی از مولکول‌های آنتی بادی ساخته شوند که پیش از این حتی فکرش را هم نمی‌کردیم.ربات‌های هوش مصنوعی الگوریتم‌ها و کامپیوترها به کمک داده‌های فراوانی که از منابع مقالات و مطالعات مختلف در اختیار آنها گذاشته می‌شود، مولکول‌های آنتی بادی جدیدی را طراحی میکنند که می‌تواند در […]

آیا هوش مصنوعی جایگزین پزشکی و طبابت می‌شود؟

اگر از هوش مصنوعی‌های پرطرفدار فعلی (مثلا ChatGPT) بپرسید که آیا «آنها جایگزین پزشکی می‌شوند؟» به شما پاسخ می‌دهد: خیر! هوش مصنوعی به هیچ عنوان جایگزین پزشک نخواهد شد و فقط ابزاری است که به پزشکان در تشخیص و درمان بیماری‌ها «کمک» خواهد کرد. اما آیا باید این پاسخ را «باور» کنیم؟ به‌ویژه اینکه می‌دانیم […]

کمک هوش مصنوعی به تشخیص دقیق‌تر سکته قلبی

اگر در اورژانس با بیمار درد قفسه سینه مواجه شوید چه می‌کنید؟ قاعدتا اگر مشکوک به حمله قلبی باشیم، تست تروپونین می‌گیریم و باید این کار چند مرتبه تکرار شود تا تغییرات آن را مشاهده کنیم. مشکل این روش این است که برخی بیماران بیش از حد در اوژرانس بستری می‌شوند و تخت‌ها را اشغال […]

مطالب داغ

سلب اعتبار ۱۰ هزار پژوهش در سال ۲۰۲۳ – ایران در رتبه هفتم

بر اساس گزارش جدید ژورنال نیچر، در سال ۲۰۲۳ بیش از ۱۰ هزار مقاله پژوهشی در ژورنال‌های مختلف سلب اعتبار (retract) شده‌اند که یک رکورد جدید به حساب می‌آید و افزایش قابل توجهی نسبت به سال‌های گذشته داشته است. منظور از سلب اعتبار یا استرداد مقاله این است که اعتبار مقاله زیر سوال رفته و […]

احتمال پایش امواج مغزی (EEG) توسط ایرپادهای آینده اپل

شرکت اپل چند روز پیش یک پتنت (سند اختراع) جدید به ثبت رسانده که در آن هدفون‌های ایرپاد این شرکت امکان ثبت و تحلیل امواج مغزی (EEG) را خواهند داشت. هرگاه که فکر، حس یا حرکت می‌کنیم و یا خاطره‌ای را در ذهن‌مان مرور می‌کنیم، سلول‌های مغز ما فعالیت می‌کنند که نتیجه آن تولید پالس‌های […]

کشف علت اصلی تهوع صبحگاهی دوران بارداری

برخی افراد در دوران بارداری و به‌ویژه در صبح‌ها دچار حالت تهوع می‌شوند که شدت آن در برخی خانم‌ها آنقدر زیاد است که با عوارض جدی همراه بوده و حتی منجر به بستری شدن در بیمارستان و آسیب به مادر و سقط جنین هم می‌شود. حالا به‌نظر می‌رسد سرانجام علت اصلی این مشکل کشف شده […]

آیا یک پزشک استرالیایی موفق به درمان تومور مغزی شده است؟

پروفسور ریچارد اسکولیر یک پاتولوژیست متخصص در حوزه‌ی سرطان پوست است که در استرالیا زندگی می‌کند و پژوهش‌های او به همراه همکارش سبب نجات جان هزاران نفر از این بیماری شده. حدود یک سال قبل دکتر اسکولیر متوجه شد خودش به نوعی سرطان مغز مبتلا شده. یک نوع خاص از تومور گلیوبلاستوما که به‌قدری مهاجم […]

مطالب پربازدید

آیا تیرزپاتید (Tirzepatide) در درمان چاقی یک انقلاب ایجاد می‌کند؟

این روزها داروهای کاهش وزنی که با اثر روی گیرنده GLP1 عمل می‌کنند، طرفداران زیادی پیدا کرده‌اند و سماگلوتید (semaglutide) در خط مقدم آنها است. حالا یک داروی دیگر به نام تیرزپاتید (Tirzepatide) هم احتمالا به لیست داروهای لاغری اضافه خواهد شد و این یکی حتی از سماگلوتید هم بهتر عمل می‌کند. این دارو در […]

تایید داروی تیرزپاتید (Tirzepatide) برای کاهش وزن توسط سازمان غذا و داروی آمریکا

اواخر اردیبهشت از نتایج قابل توجه داروی تیرزپاتید (Tirzepatide) در کاهش وزن صحبت کردیم. حالا سرانجام استفاده از این دارو توسط سازمان غذا و داروی آمریکا برای دو گروه از افراد مورد تایید قرار گرفته است: ۱- افراد چاق (دارای BMI بالای ۳۰)
۲- افرادی که دارای اضافه وزن هستند (BMI بالای ۲۷) و یکی از […]

آشنایی با مهم‌ترین علائم و نشانه‌های ابتلا به ویروس کرونای JN.1

ویروس JN.1 کرونا با سرعت زیادی در حال انتشار است و به گفته متخصصین، علائم و نشانه‌های ابتلا به این ویروس تا حدی با دیگر واریانت‌ها کووید متفاوت است. به نظر می‌رسد که سرعت انتشار این ویروس از نوع اُمیکرون بیشتر بوده اما شدت علائم ابتلا به آن در مقایسه با اُمیکرون خفیف‌تر است. در […]

جدول «میزان پروتئین» مواد غذایی و عدم تطابق وزن خوراکی‌ها با حجم پروتئین

دو هفته قبل به موضوع مهم «میزان پروتئین مورد نیاز» و اشتباه‌های رایج در مورد آن پرداختیم. اما اکنون نوبت بخش دوم داستان است: اینکه در هر ماده غذایی چه میزان پروتئین وجود دارد و چرا اغلب افراد در این مورد دچار اشتباه می‌شوند؟ اکثر افراد تصور می‌کنند مثلا ۱۰۰ گرم سینه پخته مرغ دارای […]

با همکاری

پژوهشکده آینده پژوهی در سلامت
پژوهشکده آینده پژوهی در سلامت
لوگو انجمن پزشکان عمومی کرمان
انجمن پزشکان عمومی کرمان
معاونت آموزشی سازمان نظام پزشکی کل کشور
معاونت آموزشی سازمان نظام پزشکی کل کشور
اداره کل آموزش همگانی جمعیت هلال احمر
اداره کل آموزش همگانی جمعیت هلال احمر
لوگو انجمن پزشکان عمومی اردبیل
انجمن پزشکان عمومی اردبیل
X
آپدیت ام دی تازه‌های پزشکی از رفرنس‌های معتبر