۱۸ شهریور ۱۴۰۲ دکتر علی‌اصغر هنرمند

یک گام دیگر به سوی دیجیتالی شدن حس بویایی با کمک هوش مصنوعی

«بویایی» یکی از پیچیده‌ترین حس‌های موجودات زنده به حساب می‌آید و سال‌ها است رمزگشایی از نحوه عملکرد آن مورد توجه پژوهشگران بوده. یکی از پرسش‌های مهم هم این است که ملکول‌های شیمیایی چگونه در مغز تفسیر می‌شوند؟ چطور یک ملکول‌ را به یک بوی خاص نسبت می‌دهیم و یک ملکول‌ دیگر را به چیز دیگری تعبیر می‌کنیم؟ اکنون محققان گوگل با کمک هوش مصنوعی مدلی ساخته‌اند که قادر به تفسیر بوها است و آن را با کلمات شرح می‌دهد.

در تست انجام شده روی این مدل هم معلوم شده که در تفسیر بوها در مقایسه با انسان‌ دقیق‌تر عمل می‌کند. البته توجه کنید که آزمایش روی تشخیص برخی بوهای خاص انجام شده و نه همه چیز.

بویایی قدیمی‌ترین و پیچیده‌ترین حس انسان به حساب می‌آید و ما حدود ۳۵۰ گیرنده مختلف بویایی داریم. جهت مقایسه با دیگر حس‌ها، می‌توانید آن را با بینایی مقایسه کنید که برای آن فقط ۴ نوع گیرنده داریم و برای چشایی هم تنها ۴۰ نوع گیرنده وجود دارد.

همانطور که گفتیم این مدل فعلا می‌تواند ۵۰۰۰ بوی خاص (و ترکیبات آنها) را شناسایی و تفسیر کند. در حالی که تنوع مولکول‌های حاوی بو هم بسیار بیشتر از اینها است و به‌ویژه در بوهای ترکیبی از که چند مولکول مختلف تشکیل شده‌اند با چندین تریلیون حالت مختلف مواجه هستیم!

حتی بوهایی مانند بوی قهوه که به نظر بسیار واضح می‌آیند هم خودشان شامل صدها مولکول شیمیایی متفاوت هستند و هوش مصنوعی فعلا تا تشخیص بوهای ترکیبی فاصله زیادی دارد. اما چنین مدل می‌تواند در آینده کاربردهای بسیار زیادی داشته باشد. از دستگاه‌هایی که می‌توانند برای تشخیص برخی بیماری‌ها از حس بویایی کمک بگیرند تا امکان به‌اشتراک‌گذاری بوها از طریق اینترنت.

https://www.science.org/doi/10.1126/science.ade4401

https://www.nature.com/articles/d41586-023-02714-2

مطالب مرتبط

شباهت فرایند تشکیل خاطرات هوش مصنوعی با مغز انسان و تلاش برای بهبود آن

به نظر شما «حافظه‌ی» هوش مصنوعی چگونه کار می‌کند؟ پاسخ اینجاست که فرایند یادگیری و تشکیل خاطرات هوش مصنوعی تا حد زیادی شبیه مغز انسان است! با این تفاوت که هوش مصنوعی فعلا برای عملکرد و تشکیل حافظه به منابع و انرژی زیادی نیاز دارد. در حالی که مغز انسان «فعلا» بسیار بهینه‌تر عمل می‌کند. […]

حس بویایی انسان استریو است!

بینی انسان دارای دو حفره مجزا است که اطلاعات بویایی را به بخشی از مغز به نام piriform cortex منتقل می‌کنند که نیمی از آن در نیمکره چپ و نیمی دیگر در نیمکره راست قرار دارد. تا به حال در این مورد نمی‌دانستیم که آیا اطلاعات بویایی دریافتی از هر حفره بینی به صورت مجزا […]

دارویی برای تسریع بهبود حس بویایی و چشایی بعد از ابتلا به کووید۱۹

کاهش حس بویایی و چشایی یکی از علائم آزار دهنده‌ی ابتلا به کووید۱۹ است که گاهی اوقات شخص را تا مدت‌ها گرفتار می‌کند. برای تسریع بازگشت آنها هم راهکارهای توانبخشی مختلفی پیشنهاد می‌شود که قبلا در مورد آنها صحبت کرده‌ایم. اما اکنون یک درمان دارویی برای آن پیدا شده است. به‌نظر می‌رسد داروی ضد ویروس […]

کاربرد جدید هوش مصنوعی در خدمت درمان:

ابزارهای هوش مصنوعی به دانشمندان کمک می‌کنند تا انواعی از مولکول‌های آنتی بادی ساخته شوند که پیش از این حتی فکرش را هم نمی‌کردیم.ربات‌های هوش مصنوعی الگوریتم‌ها و کامپیوترها به کمک داده‌های فراوانی که از منابع مقالات و مطالعات مختلف در اختیار آنها گذاشته می‌شود، مولکول‌های آنتی بادی جدیدی را طراحی میکنند که می‌تواند در […]

آیا هوش مصنوعی جایگزین پزشکی و طبابت می‌شود؟

اگر از هوش مصنوعی‌های پرطرفدار فعلی (مثلا ChatGPT) بپرسید که آیا «آنها جایگزین پزشکی می‌شوند؟» به شما پاسخ می‌دهد: خیر! هوش مصنوعی به هیچ عنوان جایگزین پزشک نخواهد شد و فقط ابزاری است که به پزشکان در تشخیص و درمان بیماری‌ها «کمک» خواهد کرد. اما آیا باید این پاسخ را «باور» کنیم؟ به‌ویژه اینکه می‌دانیم […]

کمک هوش مصنوعی به تشخیص دقیق‌تر سکته قلبی

اگر در اورژانس با بیمار درد قفسه سینه مواجه شوید چه می‌کنید؟ قاعدتا اگر مشکوک به حمله قلبی باشیم، تست تروپونین می‌گیریم و باید این کار چند مرتبه تکرار شود تا تغییرات آن را مشاهده کنیم. مشکل این روش این است که برخی بیماران بیش از حد در اوژرانس بستری می‌شوند و تخت‌ها را اشغال […]

مطالب داغ

ارتباط میان عفونت هلیکوباکتر پیلوری و افزایش احتمال ابتلا به آلزایمر

نتیجه یک پژوهش کوهورت که روی بیش از ۴ میلیون شخص بالای ۵۰ سال انجام شده، نشان می‌دهد که ابتلای اخیر (طی دو سال گذشته) با هلیکوباکتر پیلوری سبب افزایش ۱۱ درصدی احتمال ابتلا به آلزایمر می‌شود. یک آنالیز دیگر انجام شده روی همین اطلاعات هم نشان داده که ابتلای اخیر با این باکتری احتمال […]

مچ‌بند هوشمند برای کاهش علائم گرگرفتی دوران زادبس

گُرگرفتی دوران زادبس (یائسگی) احساس گرمای ناگهانی و نسبتا شدیدی است که در بیش از ۸۰ درصد خانم‌ها رخ می‌دهد و می‌تواند چندین دقیقه طول بکشد و با تعریق و برافروختگی پوست همراه باشد. برای جلوگیری از آن برخی راهکارهای هورمونی وجود دارد که به دلایل مختلف همه از آن استفاده نمی‌کنند. ضمنا همین چند […]

چه نوع از «تنهایی» برایمان بهتر است؟

گاهی اوقات از دست شلوغی‌ها و استرس‌های روزمره دل‌مان می‌خواهد سر به بیابان بگذاریم و مدتی در خلوت خودمان باشیم. اختصاص زمان‌هایی به خود و تنها بودن برای سلامت جسم و روان ما مفید است. اما در این حالت دو گزینه در برابر ما است: برخی افراد وقتی به دنبال تنهایی هستند، به معنی واقعی […]

درگذشت دکتر جارویک مخترع نخستین قلب مصنوعی

روز گذشته دکتر رابرت جارویک در سن ۷۹ سالگی درگذشت. او بیشتر از اینکه پزشک باشد، یک مهندس بود که خدمت بزرگی به بشریت کرد. دکرت جارویک مخترع نخستین قلب مصنوعی دنیا بود. این قلب حدود ۴۲ سال قبل در بدن بارنی کلارک قرار گرفت که یک دندانپزشک بود. او به خاطر مشکل شدید قلبی […]

مطالب پربازدید

آیا تیرزپاتید (Tirzepatide) در درمان چاقی یک انقلاب ایجاد می‌کند؟

این روزها داروهای کاهش وزنی که با اثر روی گیرنده GLP1 عمل می‌کنند، طرفداران زیادی پیدا کرده‌اند و سماگلوتید (semaglutide) در خط مقدم آنها است. حالا یک داروی دیگر به نام تیرزپاتید (Tirzepatide) هم احتمالا به لیست داروهای لاغری اضافه خواهد شد و این یکی حتی از سماگلوتید هم بهتر عمل می‌کند. این دارو در […]

میزان مناسب و بهترین روش مصرف ویتامین D: روزانه؟ هفتگی یا ماهیانه؟

ویتامین D جزو ویتامین‌های مهمی است که کمبود آن در تمام دنیا شیوع بالایی دارد و پیش‌بینی می‌شود حدود یک میلیارد نفر در سراسر جهان به کمبود آن دچار هستند. در اینجا می‌خواهیم به این نکته بپردازیم که بهترین روش مصرف مکمل ویتامین دی چگونه است و مقدار مناسبش چقدر است؟ اما پیش از شروع […]

تایید داروی تیرزپاتید (Tirzepatide) برای کاهش وزن توسط سازمان غذا و داروی آمریکا

اواخر اردیبهشت از نتایج قابل توجه داروی تیرزپاتید (Tirzepatide) در کاهش وزن صحبت کردیم. حالا سرانجام استفاده از این دارو توسط سازمان غذا و داروی آمریکا برای دو گروه از افراد مورد تایید قرار گرفته است: ۱- افراد چاق (دارای BMI بالای ۳۰)
۲- افرادی که دارای اضافه وزن هستند (BMI بالای ۲۷) و یکی از […]

تیرزپاتید، ویگووی، ویکتوزا و… پاسخ به پرسش‌های رایج در مورد داروهای لاغری و کاهش وزن GLP1

قبلا در «آپدیت ام دی» در مورد داروهای لاغری و کاهش وزن زیاد صحبت کرده‌ایم. در میان آنها یک دسته دارویی خاص طی چند سال گذشته محبوبیت ویژه‌ای پیدا کرده‌اند. اینها جزو یک کلاس دارویی به نام «آگونیست گیرنده پپتید شبه گلوکاگون ۱» یا به طور خلاصه «آگونیست GLP1» هستند. جالب است بدانید اغلب این […]

با همکاری

پژوهشکده آینده پژوهی در سلامت
پژوهشکده آینده پژوهی در سلامت
معاونت آموزشی سازمان نظام پزشکی کل کشور
معاونت آموزشی سازمان نظام پزشکی کل کشور
اداره کل آموزش همگانی جمعیت هلال احمر
اداره کل آموزش همگانی جمعیت هلال احمر
X
آپدیت ام دی تازه‌های پزشکی از رفرنس‌های معتبر