دستورالعمل انتخاب روش مناسب تصویربرداری در موقعیت‌های مختلف (بر اساس American Academy of Family Physicians)

استفاده از رادیوگرافی تشخیصی طی دو دهه گذشته دو برابر شده که نشان می‌دهد گاهی اوقات روش‌های تصویربرداری و رادیوگرافی بیش از حد یا اشتباه تجویز می‌شوند.

در چند سال اخیر، انجمن‌هایی برای همکاری های چند رشته ای تاسیس شده اند که هدف آنها کاهش قرارگرفتن در معرض تابش اشعه با حذف رویه های غیر ضروری و ارائه بهترین شیوه‌هاست. معیارهای مناسب کالج رادیولوژی آمریکا می توانند به انتخاب تصویربرداری های تشخیصی خاص کمک کند:

• در مواقعی که مشکوک به سکته مغزی هستیم، سی تی اسکن بدون کنتراست از سر انتخاب اول است. 

• در بررسی سکته مغزی با استفاده از ام آر آی و سی تی اسکن پرفیوژن می‌توان ارزیابی ها را دقیق تر کرد تا به طور بالقوه بازه‌های زمانی درمان دارویی و مداخلات اندوواسکولار افزایش یابد. 

• در بیماران مبتلا به سندرم سردرد بدون عارضه، باید از تصویربرداری اجتناب شود، مگر اینکه شرح حال یا معاینه فیزیکی نشانه های خطر (پرچم قرمز) را داشته باشد. 

• برای بیماران مبتلا به درد قفسه سینه و خطر قلبی عروقی کم تا متوسط، سی تی آنژیوگرافی قلب، اکوکاردیوگرافی استرسی و تست استرس هسته‌ای مناسب است و حساسیت و ویژگی قابل توجهی دارند. 

• در افراد مشکوک به ترومبوآمبولی ریه، سی تی آنژیوگرافی ریه تست ارجح برای بیماران پرخطر یا کسانی است که نتیجه آزمایش d-dimer آنها مثبت است. سینتی گرافی (اسکن) تهویه-پرفیوژن برای بیماران با فیلتراسیون گلومرولی تخمینی کمتر از 30 میلی لیتر در دقیقه در هر 1.73 متر مربع یا آلرژی به ماده حاجب پیشنهاد می شود.

• در بزرگسالان مشکوک به آپاندیسیت، سی تی اسکن با کنتراست داخل وریدی برای ارزیابی، روش ارجح است با این حال، در کودکان سونوگرافی باید قبل از سی تی اسکن انجام شود و در صورت مثبت بودن باید درمان قطعی (جراحی) آغاز شود. 

• سونوگرافی اولین روش برای ارزیابی درد یک چهارم فوقانی راست شکم است که نشانه ای از بیماری صفراوی است. 

• در بررسی تخمدان و لوله رحم، روش های تصویربرداری بر اساس اندازه توده و سن بیمار می باشند.

• برای کمردرد حاد (کمتر از شش هفته) نباید تصویربرداری انجام شود، مگر اینکه نشانه هایی از وضعیت خطرناک در شرح حال و معاینه بیمار یافت شود. 

• برای ارزیابی نودول‌‌های تیروئیدی مشکوک که بطور تصادفی در سی تی اسکن دیده شده اند، باید از سونوگرافی استفاده شود.

توصیه های کلیدی در طبابت بالینی:

• در هنگام انتخاب نوع تصویربرداری تشخیصی تلاش کنید تا بیمار کمترین میزان اشعه را دریافت کند و بهترین روش تشخیصی برای او به کار برده شود.

• در بیماران با eGFR کمتر از 30 میلی لیتر در دقیقه در هر 1.73 متر مربع برای پیشگیری از نفروپاتی ناشی از ماده حاجب، افزایش حجم مایعات بدن با کریستالوئیدهای ایزوتونیک توصیه می شود.

• eGFR کمتر از 30 میلی لیتر در دقیقه در هر 1.73 متر مربع، منع مصرف نسبی برای استفاده از مواد حاجب مبتنی بر گادولینیوم است.

• در بیماران مبتلا به اختلالات سردرد اولیه (بدون علایم جدید یا پیشرونده) که معاینه عصبی طبیعی دارند، تصویربرداری انجام ندهید.

• در بیماران مشکوک به آمبولی ریه برای تعیین احتمال پیش آزمون قبل از انجام تصویربرداری می توان از ارزیابی های بالینی استفاده کرد. برای جلوگیری از سی تی آنژیوگرافی ریه غیر ضروری در برخی از بیماران با خطر کم یا متوسط می توان از معیارهای بالینی رد آمبولی ریه یا آزمایش d-dimer استفاده کرد.

• در بیماران بدون علامت برای ارزیابی قبل از عمل یا بررسی‌های پایه در هنگام بستری شدن در بیمارستان از انجام رادیوگرافی ساده قفسه سینه خودداری کنید.

• در بیماران مبتلا به کمردرد حاد (کمتر از شش هفته) و بدون علامت خطر در شرح حال یا معاینه فیزیکی، تصویربرداری انجام ندهید.

بهترین رویکردها در تصویربرداری تشخیصی:

• در ارزیابی کودکان مشکوک به آپاندیسیت، از سی تی اسکن به عنوان روش تصویربرداری انتخابی اجتناب کنید. ابتدا باید سونوگرافی انجام شود. سی تی اسکن یا ام آر آی برای موارد خاص در نظر گرفته می شوند.

• در ارزیابی روتین دردهای شکمی، انجام سی تی اسکن ضروری نیست.

• در بیماران با ضربه سر خفیف مراجعه کننده به اورژانس که در معاینه کم خطر به نظر می رسند، از انجام سی تی اسکن اجتناب کنید.

• در ارزیابی بیماران با ضربه سر خفیف، انجام سی تی اسکن ضروری نیست.

• در کودکان با ضربه سر خفیف، بطور روتین سی تی اسکن انجام ندهید.

در بیمارانی که میزان فیلتراسیون گلومرولی آنها کمتر از 30 میلی لیتر در دقیقه در هر 1.73 متر مربع است، ممکن است در مواجهه با مواد حاجب یددار، خطر نفروپاتی بیشتری داشته باشند و در صورت قرار گرفتن در معرض مواد حاجب مبتنی بر گادولینیوم، خطر فیبروز سیستمیک نفروژنیک افزایش می یابد.

https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2021/0101/p42.html#afp20210101p42-sort6