انتقال دی اِن اِی از میتوکندری به هسته سلول‌های عصبی در مغز: اینجا چه خبر است!؟
محققان دانشگاه کلمبیا در پژوهشی نشان دادند که میتوکندری‌های سلول‌های مغز انسان، دی ان ای خود را به داخل هسته‌ی سلول پرتاب می‌کنند و این دی ان ای، وارد کروموزوم‌های هسته‌ی سلول می‌شود.
به‌نظر می‌رسد که ورود این دی ان ای به داخل هسته و ترکیب شدن آن با کروموزوم‌ها می‌تواند آسیب‌زا باشد، چرا که از بین ۱۲۰۰ شرکت کننده‌ی این پژوهش، افرادی که میزان ورود دی ان ای میتوکندریایی در کروموزوم‌های آنها بیشتر بود، طول عمر کوتاه تری داشتند.
میتوکندری چیست و دی ان ای آن چه تفاوتی با دی ان ای هسته‌ی سلول دارد؟
سلول انسان یک کارخانه‌ی بزرگ و شگفت انگیز است. همانطور که می‌دانید در ساختار سلول، واحدهایی به نام اندامک وجود دارد که هریک وظیفه‌ی مخصوص به خود را برعهده دارند. میتوکندری یکی از این اندامک‌هاست و نقش آن تامین انرژی است. اما یک ویژگی مهم آن را از سایر اندامک‌ها متمایز می‌کند و آن داشتن کدهای ژنتیکی (دی ان ای) مخصوص به خود است.
بخش عمده‌ی دی ان ای انسان در ساختار هسته و در قالب۴۶ کروموزوم قرار دارد که ۲۳ تای آن از پدر و ۲۳ تای دیگر از مادر به ارث می‌رسند. بخش کوچکی نیز در قالب دی ان ای میتوکندریایی است که منشا آن عمدتا مادر است.
شکل دی ان ای میتوکندریایی حلقوی است و به‌گونه‌ای بسته‌بندی شده که شباهت زیادی به کروموزوم باکتری‌ها دارد. در حقیقت، میتوکندری یک باکتری باستانی است که حدود ۱.۵ میلیارد سال پیش وارد موجودات تک سلولی شده است!
چرا ورود دی ان ای میتوکندری به کروموزوم‌های هسته‌ی سلول می‌تواند آسیب‌زا باشد؟
در دهه‌های اخیر دانشمندان دریافتند که دی ان ای میتوکندریایی به صورت موردی از این اندامک بیرون می‌رود و وارد دی ان ای هسته‌ی سلول می‌شود! این کدها طی میلیون‌ها سال در دی ان ای هسته‌ی سلول تجمیع شده و امروزه ما حامل کدهای ژنتیکی میتوکندریایی در کروموزوم‌های خود هستیم که عمدتا بی‌خطر بوده و از اجداد ما به ارث رسیده‌اند.
مطالعات سال‌های اخیر نشان داد که این پدیده امروزه هم در بدن انسان اتفاق می‌افتد و درصورتی که این دی ان ای وارد نقاط حساس شود، می‌تواند خطرات جدی برای سلامتی و طول عمر فرد داشته باشد.
مطالعه‌ی اخیر دانشگاه کلمبیا نشان داد که این پدیده چندین بار در سلول‌های مغزی انسان (نورون‌ها) اتفاق می‌افتد. مغز نسبت به این پدیده حساس تر است، چرا که در صورت آسیب به سلول عصبی، مغز معمولا نمی‌تواند سلول جدیدی را جایگزین آن کند.
https://www.sciencedaily.com/releases/2024/08/240822142624.htm
)
