انتخاب راهکارهای جراحی برای مبتلایان آترواسکلروز: مرور سریع مبتنی بر شواهد
بیماری‌های عروقی آترواسکلروتیک عامل اصلی مرگومیر در سراسر جهان به حساب می‌آیند. تنگی آترواسکلروتیک در شریان‌های کاروتید داخلی یا داخل جمجمه‌ای باعث ۱۵ درصد سکته‌های مغزی می‌شود. بیماری شریان‌های محیطی در ۲۰ درصد افراد بالای ۶۰ سال و تقریباً نیمی از افراد ۸۵ سال و بالاتر شیوع دارد. تنگی شریان کلیوی در ۵ درصد از افراد مبتلا به فشار خون ایزوله و تا ۴۰ درصد از افراد مبتلا به سایر بیماری‌های آترواسکلروتیک دیده می‌شود.
همه بیماران مبتلا به بیماری عروقی آترواسکلروتیک باید یک برنامه جامع درمانی شامل موارد زیر داشته باشند:
– ورزش و فعالیت بدنی منظم
– اصلاح سبک زندگی
– یک داروی ضد پلاکت
– یک داروی ضدچربی استاتین
– داروهای درمان فشار خون
– مشاوره ترک سیگار
برای مردان ۶۵ تا ۷۵ ساله که حداقل ۱۰۰ نخ سیگار کشیده‌اند، یک‌بار غربالگری آنوریسم آئورت شکمی با سونوگرافی توصیه می‌شود. اما غربالگری برای بیماری‌های کاروتید، عروق محیطی و کلیوی توصیه نمی‌شود. جراحی عروق، پیامدهای نامطلوب و مرگومیر را در بعضی از بیماران مبتلا به بیماری عروقی پیشرفته کاهش می‌دهد.
اقدامات جراحی پیشنهادی:
– برای بیماران کم‌تراز ۷۰ سال به دلیل کاهش مرگومیر، ترمیم اندوواسکولار رایج شده است.
– برای بیماران علامت‌دار با بیش‌از ۵۰ درصد تنگی شریان کاروتید داخلی، جراحی عروق کاروتید با اندارترکتومی کاروتید یا استنت‌گذاری شریان کاروتید توصیه می‌شود.
– در بیمارانی که دارای چندین بیماری همراه، تراکئوستومی یا سابقه رادیوتراپی یا جراحی گردن هستند استنت‌گذاری شریان کاروتید ترجیح داده می‌شود.
– در بیماران بالای ۷۰ سال، اندارترکتومی کاروتید نسبت به استنت‌گذاری شریان کاروتید، با خطر کمتر سکته مغزی یا مرگ ناشی از عمل جراحی همراه است.
– برای بیماران مبتلا به لنگش عروقی که سبب محدودیت زندگی آنها شده و پاسخ ناکافی به درمان‌های دارویی و توانبخشی داشته‌اند، جراحی عروق یک گزینه خوب است.
– برای بیماران مبتلا به ایسکمی شدید و حاد اندام، جراحی عروق به‌صورت اورژانسی نیاز است.
– انجام جراحی عروق شریان کلیوی هیچ مزیت بالینی ثابت شده‌ای را علاوه بر درمان دارویی ندارد.
توصیه‌های کلیدی در طبابت بالینی
– مردان ۶۵ تا ۷۵ ساله که در طول زندگی خود بیش‌از ۱۰۰ نخ سیگار کشیده‌اند، باید یک‌بار از نظر آنوریسم آئورت شکمی با سونوگرافی غربالگری شوند.
– در مردان ۶۵ تا ۷۵ ساله که هرگز سیگار نکشیده‌اند، می‌توان یک‌بار غربالگری آنوریسم آئورت شکمی با سونوگرافی را پیشنهاد کرد. در افرادی که امید به زندگی اندکی دارند یا کاندیدای مناسبی برای مداخله جراحی نیستند، غربالگری را پیشنهاد ندهید.
– در زنانی که هرگز سیگار نکشیده‌اند و سابقه خانوادگی ابتلاء به آنوریسم آئورت شکمی نداشته‌اند، غربالگری توصیه نمی‌شود.
– بیماران با قطر آنوریسم آئورت شکمی بیش‌از ۵.۵ سانتی‌متر باید برای ترمیم جراحی ارجاع داده شوند.
– بزرگسالان بدون علامت از نظر تنگی شریان کاروتید را غربالگری نکنید.
– بیماران علامت‌دار با تنگی بیش‌از ۵۰ درصد شریان کاروتید داخلی، باید برای جراحی عروق کاروتید ارجاع داده شوند.
– بیمارانی که علائم ایسکمی حاد و بحرانی اندام دارند، باید برای جراحی عروق اورژانس ارجاع داده شوند تا اندام حفظ شود.
)
