راز پنهان چاقی: آیا باید نگاهمان به چاقی را تغییر دهیم؟!

سالهاست این باور رایج وجود دارد که چاقی به مرور زمان و در نتیجهی انباشت تدریجیِ مقادیر اندک چربی در بدن شکل میگیرد. به زبان ساده، تصور میکنیم هر روز کمی بیش از نیازمان انرژی دریافت میکنیم و همین انرژی اضافهی اندک، در طول زمان به چاقی منجر میشود. اما حالا تحقیقات جدید نشان میدهند که شاید واقعیت چیز دیگری باشد!
مطالعهای که بهتازگی در یکی از مجلات معتبر Nature منتشر شده، نشان میدهد برخلاف تصور رایج، چاقی اغلب به دنبال دورههای «کوتاهمدت» دریافت بیش از حد انرژی رخ میدهد.
باور رایج دربارهی افزایش تدریجی وزن، عمدتاً برگرفته از مطالعاتی است که تغییرات وزنی افراد را در فواصل زمانی طولانی، مثلاً بعد از دورههای یک ساله، ثبت کردهاند و با محاسباتی ساده، تغییرات وزن را به مصرف روزانهی چند کیلوکالری بیشتر از نیاز بدن، یعنی در حد خوردن چند دانه انگور بیشتر نسبت دادهاند!
اما این نتیجهگیری ضعف مهمی دارد: تعداد دفعات کم اندازهگیری وزن و دادههای محدود. خوشبختانه، پیشرفتهای اخیر تکنولوژی امکان پایش روزانهی وزن و دستیابی به دادههای دقیقتر را فراهم کرده است.
دادههای جدید نشان میدهند که افزایش وزنهای قابل توجه معمولاً پس از دورههای کوتاهی از تغییر در سبک زندگی، مثل دوران تعطیلات، اتفاق میافتد؛ دورانی که الگوهای غذایی افراد در آنها به شدت دستخوش تغییر میشود. به عنوان مثال در تعطیلات کریسمس، میانگین کالری مصرفیِ روزانهی شهروندان انگلستان به 6000 کیلوکالری میرسد؛ رقمی معادل میزان انرژی مورد نیاز دوچرخهسواران حرفهای در مسابقات تور دو فرانس!
اگر مازاد انرژی دریافتی در این دورهها جبران نشود، وزن بهطور پلکانی افزایش مییابد. تکرار این روند در طول سالها میتواند به شدت گرفتن تجمع چربی در بدن و در نهایت ابتلا به چاقی منجر شود.
علاوه بر تعطیلات، عواملی مانند مصرف برخی داروها، تغییر شغل، بچهدار شدن و دیگر تغییرات در شرایط زندگی نیز میتوانند رفتار غذایی و میزان فعالیت بدنی را بهطور موقت تغییر داده و زمینهی افزایش وزنهای ناگهانی را فراهم کنند. اگر این تغییرات به موقع جبران نشوند، خطر چاقی افزایش مییابد.
یافتههای این مطالعه نشان میدهد که برای پیشگیری از چاقی، لازم است تمرکز بیشتری روی رویدادهای تاثیرگذار زندگی داشته باشیم. پایش دقیق وزن در این بازهها و اقدام به موقع برای جبران اضافه وزن میتواند به طور موثری از تجمع چربیهای اضافی و ایجاد چاقی جلوگیری کند.