آیا مصرف همزمان پروبیوتیک به کاهش عوارض جانبی آنتی‌بیوتیک کمک می‌کند؟
آنتی‌بیوتیک‌ها گروهی از داروها هستند که باکتری‌ها را از بین می‌برند. اما همه‌ی باکتری‌ها بیماری‌زا نیستند و این داروها هم بین باکتری‌های مفید و بیماری‌زا تفاوتی قائل نمی‌شوند. بنابراین با مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، تر و خشک با هم می‌سوزند!
میکروبیوم روده گروهی از باکتری‌های مفید ساکن روده هستند که پیش‌تر در آپدیت‌ام‌دی در مورد نقش‌های آنها در بدن صحبت کرده‌ایم. مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها به این میکروبیوم آسیب می‌زند و تعادل باکتری‌های دستگاه گوارش را به‌هم می‌ریزد.
در چنین وضعیتی، فرصت برای رشد باکتری‌های بیماری‌زای فرصت‌طلبی مثل «کلستریدیوم دیفیسیل» فراهم می‌شود. این باکتری‌ها با تغییر محیط روده، باعث ایجاد التهاب و در نتیجه «اسهال ناشی از آنتی‌بیوتیک» می‌شوند؛ مشکلی که تا حدود یک‌سومِ بزرگسالانِ مصرف‌کننده‌ی آنتی‌بیوتیک تجربه‌اش می‌کنند.
میزان آسیبی که به میکروبیوم روده وارد می‌شود و در نتیجه خطر اسهال ناشی از آن، به عوامل مختلفی مثل نوع آنتی‌بیوتیک، دوز دارو، مدت زمان استفاده و تعداد آنتی‌بیوتیک مصرفی به‌صورت همزمان بستگی دارد.
در شرایطی که میکروبیوم روده آسیب دیده به‌نظر می‌رسد، اگر از طریقی بتوان باکتری‌های مفید آسیب‌دیده را تقویت کرد، اوضاع بهتر می‌شود. پروبیوتیک‌ها که نوعی باکتری مفید هستند، می‌توانند راه‌حل مناسبی باشند.
تحقیقات نشان داده‌اند که اگر پروبیوتیک‌های مناسب در زمان مناسب مصرف شوند، راه امن و مؤثری برای کاهش خطر اسهال ناشی از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها و یا کوتاه‌تر کردن طول مدت آن هستند.
نکته‌ی مهمی که باید به آن توجه کرد این است که برای اثربخشی بیشتر، مصرف پروبیوتیک‌ها باید همزمان با شروع آنتی‌بیوتیک آغاز شود و تا پایان دوره‌ی درمان آنتی‌بیوتیکی ادامه یابد.
پروبیوتیک‌ها چگونه به کاهش عوارض گوارشی آنتی‌بیوتیک‌ها کمک می‌کنند؟
در این مورد، یک باور نسبتاً رایج اما نادرست وجود دارد. بسیاری از افراد تصور می‌کنند پروبیوتیک‌ها وارد میکروبیوم روده می‌شوند و جای باکتری‌های از دست‌رفته را می‌گیرند. اما در واقعیت، معمولاً این‌طور نیست.
پروبیوتیک‌ها بیشتر نقش مهمان‌های موقتی را دارند که در دوران حضورشان در روده، با محیط اطراف و دیگر باکتری‌ها تعامل می‌کنند. اینکه دقیقاً چگونه باعث کاهش خطر اسهال ناشی از مصرف آنتی‌بیوتیک می‌شوند هنوز مشخص نیست، اما فرضیاتی در این مورد وجود دارد:
- رقابت با باکتری‌های بیماری‌زا بر سر منابع غذایی، و در نتیجه اختلال در رشد آنها.
- تولید مواد مغذی که به رشد باکتری‌های مفید میکروبیوم روده کمک می‌کند.
- تقویت سد روده‌ای برای جلوگیری از نفوذ باکتری‌های بیماری‌زا.
- جلوگیری از دفع بیش از حد آب و مواد محلول از راه روده.
با اینکه پروبیوتیک‌ها به پیشگیری از عوارض گوارشی ناشی از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها کمک می‌کنند، اما یافته‌های مطالعات در مورد این سوال که آیا پروبیوتیک‌ها مستقیماً در محافظت و ترمیم میکروبیوم روده هم نقش دارند، محدود و متناقض است. با این حال بیشتر محققان معتقدند در این مورد پاسخ احتمالاً منفی است.
)
