۲۵ فروردین ۱۴۰۴ دکتر علیرضا آروین

راز پنهان چاقی: آیا باید نگاه‌مان به چاقی را تغییر دهیم؟!

سال‌هاست این باور رایج وجود دارد که چاقی به مرور زمان و در نتیجه‌ی انباشت تدریجیِ مقادیر اندک چربی در بدن شکل می‌گیرد. به زبان ساده، تصور می‌کنیم هر روز کمی بیش از نیازمان انرژی دریافت می‌کنیم و همین انرژی اضافه‌ی اندک، در طول زمان به چاقی منجر می‌شود. اما حالا تحقیقات جدید نشان می‌دهند که شاید واقعیت چیز دیگری باشد!

مطالعه‌ای که به‌تازگی در یکی از مجلات معتبر Nature منتشر شده، نشان می‌دهد برخلاف تصور رایج، چاقی اغلب به دنبال دوره‌های «کوتاه‌مدت» دریافت بیش از حد انرژی رخ می‌دهد.

باور رایج درباره‌ی افزایش تدریجی وزن، عمدتاً برگرفته از مطالعاتی است که تغییرات وزنی افراد را در فواصل زمانی طولانی، مثلاً بعد از دوره‌های یک‌ ساله، ثبت کرده‌اند و با محاسباتی ساده، تغییرات وزن را به مصرف روزانه‌ی چند کیلوکالری بیشتر از نیاز بدن، یعنی در حد خوردن چند دانه انگور بیشتر نسبت داده‌اند!

اما این نتیجه‌گیری ضعف مهمی دارد: تعداد دفعات کم اندازه‌گیری وزن و داده‌های محدود. خوشبختانه، پیشرفت‌های اخیر تکنولوژی امکان پایش روزانه‌ی وزن و دستیابی به داده‌های دقیق‌تر را فراهم کرده است.

داده‌های جدید نشان می‌دهند که افزایش وزن‌های قابل توجه معمولاً پس از دوره‌های کوتاهی از تغییر در سبک زندگی، مثل دوران تعطیلات، اتفاق می‌افتد؛ دورانی که الگوهای غذایی افراد در آن‌ها به شدت دستخوش تغییر می‌شود. به عنوان مثال در تعطیلات کریسمس، میانگین کالری مصرفیِ روزانه‌ی شهروندان انگلستان به 6000 کیلوکالری می‌رسد؛ رقمی معادل میزان انرژی مورد نیاز دوچرخه‌سواران حرفه‌ای در مسابقات تور دو فرانس!

اگر مازاد انرژی دریافتی در این دوره‌ها جبران نشود، وزن به‌طور پلکانی افزایش می‌یابد. تکرار این روند در طول سال‌ها می‌تواند به شدت گرفتن تجمع چربی در بدن و در نهایت ابتلا به چاقی منجر شود.

علاوه بر تعطیلات، عواملی مانند مصرف برخی داروها، تغییر شغل، بچه‌دار شدن و دیگر تغییرات در شرایط زندگی نیز می‌توانند رفتار غذایی و میزان فعالیت بدنی را به‌طور موقت تغییر داده و زمینه‌ی افزایش وزن‌های ناگهانی را فراهم کنند. اگر این تغییرات به موقع جبران نشوند، خطر چاقی افزایش می‌یابد.

یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهد که برای پیشگیری از چاقی، لازم است تمرکز بیشتری روی رویدادهای تاثیرگذار زندگی داشته باشیم. پایش دقیق وزن در این بازه‌ها و اقدام به موقع برای جبران اضافه وزن می‌تواند به طور موثری از تجمع چربی‌های اضافی و ایجاد چاقی جلوگیری کند.

https://www.nature.com/articles/s41366-025-01787-5

مطالب مرتبط

کاهش وزن سریع یا آهسته؟ چگونه سرعت کاهش وزن را تنظیم کنیم؟

برخی افرادی که قصد کاهش وزن دارند، به دنبال سریع لاغر شدن هستند و حتی به کم کردن وزن طی یک بازه‌ کوتاه افتخار می‌کنند و آن را نشانه‌ی اراده‌‌ی بالا می‌دانند. در حالی که در واقعیت، کاهش وزنِ سریع به دلایل گوناگون برای سلامتی خوب نیست. از جمله: سرعت کاهش وزن‌مان را چگونه محاسبه […]

چند وقت یک بار خودمان را وزن کنیم؟ روزانه یا هفتگی؟

می‌دانیم کنترل وزن یکی از جنبه‌های مهم سلامت است و سبب می‌شود که تغییرات را به موقع شناسایی و برای اصلاح زودهنگام‌شان اقدام کنیم. چندین پژوهش مختلف نشان داده افرادی که خودشان را به صورت منظم وزن می‌کنند، در مقایسه با گروهی که این کار را انجام نمی‌دهند، در کنترل یا تغییر وزن موفق‌تر هستند. […]

ترکیب تمرین‌های هیت و رژیم غذایی فستیگ چگونه بدن را تغییر می‌دهد؟

نتایج یک پژوهش کوچک اما مهم دو روز قبل منتشر شده و یافته‌های بسیار جالبی به‌همراه داشته است: در این مطالعه اثرات نوعی تمرین‌ ورزشی در همراهی با رژیم فستیگ متناوب (Intermittent Fasting) بررسی شده. شرکت‌کنندگان در مطالعه به سه گروه تقسیم‌ شده‌اند: این پژوهش به مدت ۱۲ هفته (سه ماه) ادامه داشته و پس […]

اختلالات خوردن در خدمات تندرستی پایه: تشخیص و درمان (بر اساس American Academy of Family Physicians)

اختلالات خوردن با اختلال در خوردن و رفتارهای کنترل وزن همراه هستند و سلامت جسمی و عملکرد روانی اجتماعی فرد را مختل می کنند و حتی می‌توانند تهدید کننده زندگی باشند. مداخله زودهنگام ممکن است خطر آسیب و ناتوانی طولانی مدت را کاهش دهد. پزشکان باید اختلالات غذا خوردن و نگرانی های مربوط به تصویر […]

آیا «مغز» عامل اصلی ایجاد چاقی است؟

اضافه وزن و چاقی یک موضوع پیچیده و چند عاملی است. اما نتایج پژوهش‌های متعدد طی چند سال گذشته انگشت اتهام را بیش از پیش به سوی مغز نشانه گرفته است. چون این مغز است که به ما می‌گوید چه زمانی گرسنه هستیم و چه زمانی سیر شده‌ایم. همچنین، مغز بر رفتار غذایی ما هم […]

تیرزپاتید، ویگووی، ویکتوزا و… پاسخ به پرسش‌های رایج در مورد داروهای لاغری و کاهش وزن GLP1

قبلا در «آپدیت ام دی» در مورد داروهای لاغری و کاهش وزن زیاد صحبت کرده‌ایم. در میان آنها یک دسته دارویی خاص طی چند سال گذشته محبوبیت ویژه‌ای پیدا کرده‌اند. اینها جزو یک کلاس دارویی به نام «آگونیست گیرنده پپتید شبه گلوکاگون ۱» یا به طور خلاصه «آگونیست GLP1» هستند. جالب است بدانید اغلب این […]

مطالب داغ

پیشنهاد شروع غربالگری سرطان پستان از ۴۰ سالگی

کارگروه خدمات پیشگیرانه آمریکا (USPSTF) امروز پیش‌نویس بیانیه جدیدش را منتشر کرده که بر اساس شواهد جدید پیشنهاد می‌کند سن غربالگری سرطان پستان از ۵۰ به ۴۰ سالگی کاهش پیدا کند. بر اساس نسخه جدید توصیه شده انجام ماموگرافی از چهل سالگی آغاز، و هر دو سال یک بار تا ۷۴ سالگی تکرار شود. آنها […]

ریسک ایجاد نوموفوبیا در افراد معتاد به تلفن همراه

حتما با مفهوم «فوبیا» آشنا هستید: به معنی ترسی غیرواقعی از یک حیوان، موقعیت یا شی. اما احتمالا با کلمه «نوموفوبیا» به‌گوشتان نخورده: این کلمه از عبارت NO MObile PHone PhoBIA به‌وجود آمده و احساس استرس و وحشتی است که هنگام جدایی از تلفن‌ در برخی افراد ایجاد می‌شود! حالا یک پژوهش تازه نشان می‌دهد […]

برای نخستین بار در جهان: درمان دیابت نوع ۱ با کمک پیوند سلول‌های بنیادی؟

در یک رخداد فوق‌العاده، یک خانم ۲۵ ساله‌ی مبتلا به دیابت نوع ۱، بعد از دریافت نوع جدیدی از درمان دیگر نیازی به استفاده از انسولین ندارد. در روش جدید، سلول‌های بنیادی از بدن خود بیمار گرفته شده و پس از برنامه‌ریزی، تبدیل به سلول‌هایی می‌شوند که انسولین تولید می‌کنند. جالب‌تر اینکه پژوهشگران سلول‌ها را […]

چرا داشتن «فعالیت بدنی شغلی» به معنی «ورزش» نیست؟

برخی افراد به خاطر نوع شغل‌شان و داشتن تحرک بدنی در آن، معتقدند که نیاز به ورزش ندارند. اما پژوهش‌های انجام شده طی چند سال گذشته نکته متفاوتی را نشان داده و اکنون نتایج یک تحقیق بزرگ هم می‌گوید که فعالیت بدنی در برخی مشاغل با عوارض منفی همراه است. در پژوهش انجام شده بیش […]

مطالب پربازدید

آیا تیرزپاتید (Tirzepatide) در درمان چاقی یک انقلاب ایجاد می‌کند؟

این روزها داروهای کاهش وزنی که با اثر روی گیرنده GLP1 عمل می‌کنند، طرفداران زیادی پیدا کرده‌اند و سماگلوتید (semaglutide) در خط مقدم آنها است. حالا یک داروی دیگر به نام تیرزپاتید (Tirzepatide) هم احتمالا به لیست داروهای لاغری اضافه خواهد شد و این یکی حتی از سماگلوتید هم بهتر عمل می‌کند. این دارو در […]

تایید داروی تیرزپاتید (Tirzepatide) برای کاهش وزن توسط سازمان غذا و داروی آمریکا

اواخر اردیبهشت از نتایج قابل توجه داروی تیرزپاتید (Tirzepatide) در کاهش وزن صحبت کردیم. حالا سرانجام استفاده از این دارو توسط سازمان غذا و داروی آمریکا برای دو گروه از افراد مورد تایید قرار گرفته است: ۱- افراد چاق (دارای BMI بالای ۳۰)
۲- افرادی که دارای اضافه وزن هستند (BMI بالای ۲۷) و یکی از […]

میزان مناسب و بهترین روش مصرف ویتامین D: روزانه؟ هفتگی یا ماهیانه؟

ویتامین D جزو ویتامین‌های مهمی است که کمبود آن در تمام دنیا شیوع بالایی دارد و پیش‌بینی می‌شود حدود یک میلیارد نفر در سراسر جهان به کمبود آن دچار هستند. در اینجا می‌خواهیم به این نکته بپردازیم که بهترین روش مصرف مکمل ویتامین دی چگونه است و مقدار مناسبش چقدر است؟ اما پیش از شروع […]

جدول «میزان پروتئین» مواد غذایی و عدم تطابق وزن خوراکی‌ها با حجم پروتئین

دو هفته قبل به موضوع مهم «میزان پروتئین مورد نیاز» و اشتباه‌های رایج در مورد آن پرداختیم. اما اکنون نوبت بخش دوم داستان است: اینکه در هر ماده غذایی چه میزان پروتئین وجود دارد و چرا اغلب افراد در این مورد دچار اشتباه می‌شوند؟ اکثر افراد تصور می‌کنند مثلا ۱۰۰ گرم سینه پخته مرغ دارای […]

با همکاری

پژوهشکده آینده پژوهی در سلامت
پژوهشکده آینده پژوهی در سلامت
لوگو انجمن پزشکان عمومی کرمان
انجمن پزشکان عمومی کرمان
معاونت آموزشی سازمان نظام پزشکی کل کشور
معاونت آموزشی سازمان نظام پزشکی کل کشور
اداره کل آموزش همگانی جمعیت هلال احمر
اداره کل آموزش همگانی جمعیت هلال احمر
لوگو انجمن پزشکان عمومی اردبیل
انجمن پزشکان عمومی اردبیل
X
آپدیت ام دی تازه‌های پزشکی از رفرنس‌های معتبر