۱۵ اسفند ۱۴۰۲ دکتر علی‌اصغر هنرمند

کشف قدیمی‌ترین مدرک تکامل کروموزوم‌های جنسیتی در هشت‌ پاها از ۳۸۰ میلیون سال قبل

می‌دانیم جنسیت اغلب موجودات زنده (از جمله پستانداران) توسط کروموزوم‌های جنسی تعیین می‌شود. برای مثال در انسان داشتن کروموزم X و Y مساوی با جنسیت مذکر و داشتن دو کروموزوم XX به معنی جنسیت مونث است. اما تا به حال به این نکته فکر کرده‌اید که اصلا خود کروموزوم‌های تعیین جنسیت خودشان از کجا آمده‌اند؟

این پرسشی است که سال‌ها است به دنبال جواب آن هستیم، حالا پژوهشگران در هشت پاها به یک پاسخ احتمالی رسیده‌اند:

جنسیت در این موجودات همیشه یک علامت سوال بوده و تصور این بوده که عوامل محیطی مانند دمای آب سبب تعیین جنسیت در آنها می‌شود. حالا مشخص شده که در هشت‌پاها هم یک کروموزم به نام Z در تعیین جنسیت نقش ایفا می‌کند. البته با یک تفاوت اساسی:

هشت‌پاهای مذکر دارای دو کروموزوم ZZ هستند و هشت پای ماده فقط یک کروموزوم Z دارد. پژوهشگران متوجه شده‌اند که این مدل تفکیک جنسیت توسط کروموزوم‌ها حدود ۳۸۰ میلیون سال قبل در این موجودات تکامل پیدا کرده که قدیمی‌ترین مدرکی است که تاکنون در این رابطه به دست آمده است.

پیش از این قدیمی‌ترین مدرک تفکیک جنسیتی کروموزومی کشف شده متعلق به ماهی‌های استروژن و برای حدود ۱۸۰ میلیون سال قبل بود که این کشف جدید آن را حدود ۲۰۰ میلیون سال عقب‌تر برده است.

https://www.nature.com/articles/d41586-024-00637-0

مطالب مرتبط

ویپ، پاد و سیگارهای الکترونیکی: مفید یا مضر؟

پادکست را می‌توانید در پلت‌فرم‌های زیر هم گوش کنید: وقتی کریستف کلمب حدود پانصد سال قبل قاره آمریکا را کشف کرد، با گیاه تنباکو آشنا […]

جایگزینی ۵۰ درصد ژن‌های مخمر با دی‌اِن‌اِی ساخته شده در آزمایشگاه

این تصویر یک سلول مخمر در حال تکثیر است. مخمر را که می‌شناسید؟ همان دوست عزیزی که در نانوایی و البته بسیاری چیزهای دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد. حالا زیست‌شناسان توانسته‌اند ۵۰ درصد DNA مخمر را با یک دی ان ای دیگر جایگزین کنند! به این معنی که نیمی از ژن مخمر جدید در آزمایشگاه […]

آشنایی با مهم‌ترین راهکارهای پیشگیری از سرطان

پادکست را می‌توانید در پلت‌فرم‌های زیر هم گوش کنید: سالانه بیش از ۱۸ میلیون مورد جدید سرطان در دنیا رخ می‌دهد که سهم کشور ایران […]

چگونه کروموزم Y برخی سرطان‌های مردان را خطرناک‌تر می‌کند؟

تا به حال به این نکته فکر کرده‌اید که چرا برخی سرطان‌ها در مردان شایع‌تر یا مرگ‌آورتر است؟ یکی از باورهایی که در این مورد وجود داشته این بوده که مردان به خاطر سبک زندگی ناسالم‌ترشان به برخی سرطان‌ها بیشتر مبتلا می‌شوند: مثلا مصرف دخانیات و الکل در آنها شایع‌تر است. اما اکنون چند پژوهش […]

آیا هوش مصنوعی جایگزین پزشکی و طبابت می‌شود؟

اگر از هوش مصنوعی‌های پرطرفدار فعلی (مثلا ChatGPT) بپرسید که آیا «آنها جایگزین پزشکی می‌شوند؟» به شما پاسخ می‌دهد: خیر! هوش مصنوعی به هیچ عنوان جایگزین پزشک نخواهد شد و فقط ابزاری است که به پزشکان در تشخیص و درمان بیماری‌ها «کمک» خواهد کرد. اما آیا باید این پاسخ را «باور» کنیم؟ به‌ویژه اینکه می‌دانیم […]

۱۰ توصیه برای استفاده از شبکه‌های اجتماعی توسط نوجوانان

شبکه‌های اجتماعی روی ذهن و جسم ما اثرات مثبت و منفی زیادی برجای گذشته‌اند و نمی‌توان آن را کتمان کرد. اما این تاثیر در نوجوانان بسیار بیشتر و مهم‌تر بوده است. به همین خاطر انجمن روانشناسی آمریکا یک دستورالعمل شامل ۱۰ توصیه برای استفاده نوجوانان از شبکه‌های اجتماعی منتشر کرده است. آنها معتقدند آموزش استفاده […]

مطالب داغ

اعتیادآور بودن برخی سیگارهای الکتریکی بدون نیکوتین

بعضی افراد برای ترک سیگار، از سیگارهای الکتریکی (ویپ) بدون نیکوتین استفاده می‌کنند که به ادعای شرکت‌های سازنده «اعتیادآورد نیست». حالا نشریه گاردین در یک گزارش تحقیقی برخی از انواع ویپ بدون نیکوتین را مورد آزمایش قرار داده و مشخص شده بعضی از آنها حاوی انواع دیگری از مواد اعتیادآور هستند! میزان مواد اعتیادآور موجود […]

آلودگی هوای خانه بر اثر اجاق گاز: خطرات و راهکارها

آیا تا به حال در مورد آلودگی هوای ناشی از اجاق‌های گاز شنیده‌اید؟ موضوعی که طی چند سال گذشته در آمریکا و برخی کشورهای دیگر اهمیت پیدا کرده چون پژوهش‌های متعدد نشان داده شعله گاز اثرات منفی زیادی روی سلامت برجای می‌گذارد. برای مثال برخی مواد منتشره از شعله گاز سرطان‌زا هستند، روی هورمون‌های بدن […]

آشنایی با ۱۵ تقویت‌کننده‌ی اعتماد به نفس

وقتی دیگران از ما تعریف می‌کنند یا به موفقیتی دست پیدا می‌کنیم، احساس خوبی پیدا کرده و به اصطلاح «روز‌مان ساخته می‌شود». به این موارد «تقویت‌کننده‌های اعتماد به نفس» می‌گویند. حالا نتایج یک نظرسنجی می‌گوید افراد به طور متوسط به ۱۶ «تقویت‌کننده» در ماه نیاز دارند تا در طی آن بازه حس خوبی داشته و […]

برای نخستین بار در تاریخ: آغاز واکسیناسیون عمومی کودکان علیه مالاریا در کشور کامرون

بیماری مالاریا هزاران سال است که توسط بشر شناخته شده، ولی تلاش‌های متعدد برای ساخت واکسن آن موفقیت‌آمیز نبوده است. این بیماری سالانه بیش از ۶۰۰ هزار نفر را فقط در قاره آفریقا به کام مرگ می‌فرستد که اکثر آنها کودک هستند. سال گذشته اما نتایج پژوهش‌های انجام شده روی یک واکسن امیدهای زیادی را […]

مطالب پربازدید

آیا تیرزپاتید (Tirzepatide) در درمان چاقی یک انقلاب ایجاد می‌کند؟

این روزها داروهای کاهش وزنی که با اثر روی گیرنده GLP1 عمل می‌کنند، طرفداران زیادی پیدا کرده‌اند و سماگلوتید (semaglutide) در خط مقدم آنها است. حالا یک داروی دیگر به نام تیرزپاتید (Tirzepatide) هم احتمالا به لیست داروهای لاغری اضافه خواهد شد و این یکی حتی از سماگلوتید هم بهتر عمل می‌کند. این دارو در […]

تایید داروی تیرزپاتید (Tirzepatide) برای کاهش وزن توسط سازمان غذا و داروی آمریکا

اواخر اردیبهشت از نتایج قابل توجه داروی تیرزپاتید (Tirzepatide) در کاهش وزن صحبت کردیم. حالا سرانجام استفاده از این دارو توسط سازمان غذا و داروی آمریکا برای دو گروه از افراد مورد تایید قرار گرفته است: ۱- افراد چاق (دارای BMI بالای ۳۰)
۲- افرادی که دارای اضافه وزن هستند (BMI بالای ۲۷) و یکی از […]

میزان مناسب و بهترین روش مصرف ویتامین D: روزانه؟ هفتگی یا ماهیانه؟

ویتامین D جزو ویتامین‌های مهمی است که کمبود آن در تمام دنیا شیوع بالایی دارد و پیش‌بینی می‌شود حدود یک میلیارد نفر در سراسر جهان به کمبود آن دچار هستند. در اینجا می‌خواهیم به این نکته بپردازیم که بهترین روش مصرف مکمل ویتامین دی چگونه است و مقدار مناسبش چقدر است؟ اما پیش از شروع […]

جدول «میزان پروتئین» مواد غذایی و عدم تطابق وزن خوراکی‌ها با حجم پروتئین

دو هفته قبل به موضوع مهم «میزان پروتئین مورد نیاز» و اشتباه‌های رایج در مورد آن پرداختیم. اما اکنون نوبت بخش دوم داستان است: اینکه در هر ماده غذایی چه میزان پروتئین وجود دارد و چرا اغلب افراد در این مورد دچار اشتباه می‌شوند؟ اکثر افراد تصور می‌کنند مثلا ۱۰۰ گرم سینه پخته مرغ دارای […]

با همکاری

پژوهشکده آینده پژوهی در سلامت
پژوهشکده آینده پژوهی در سلامت
معاونت آموزشی سازمان نظام پزشکی کل کشور
معاونت آموزشی سازمان نظام پزشکی کل کشور
اداره کل آموزش همگانی جمعیت هلال احمر
اداره کل آموزش همگانی جمعیت هلال احمر
X
آپدیت ام دی تازه‌های پزشکی از رفرنس‌های معتبر