۱۵ اسفند ۱۴۰۲ دکتر علی‌اصغر هنرمند

کشف قدیمی‌ترین مدرک تکامل کروموزوم‌های جنسیتی در هشت‌ پاها از ۳۸۰ میلیون سال قبل

می‌دانیم جنسیت اغلب موجودات زنده (از جمله پستانداران) توسط کروموزوم‌های جنسی تعیین می‌شود. برای مثال در انسان داشتن کروموزم X و Y مساوی با جنسیت مذکر و داشتن دو کروموزوم XX به معنی جنسیت مونث است. اما تا به حال به این نکته فکر کرده‌اید که اصلا خود کروموزوم‌های تعیین جنسیت خودشان از کجا آمده‌اند؟

این پرسشی است که سال‌ها است به دنبال جواب آن هستیم، حالا پژوهشگران در هشت پاها به یک پاسخ احتمالی رسیده‌اند:

جنسیت در این موجودات همیشه یک علامت سوال بوده و تصور این بوده که عوامل محیطی مانند دمای آب سبب تعیین جنسیت در آنها می‌شود. حالا مشخص شده که در هشت‌پاها هم یک کروموزم به نام Z در تعیین جنسیت نقش ایفا می‌کند. البته با یک تفاوت اساسی:

هشت‌پاهای مذکر دارای دو کروموزوم ZZ هستند و هشت پای ماده فقط یک کروموزوم Z دارد. پژوهشگران متوجه شده‌اند که این مدل تفکیک جنسیت توسط کروموزوم‌ها حدود ۳۸۰ میلیون سال قبل در این موجودات تکامل پیدا کرده که قدیمی‌ترین مدرکی است که تاکنون در این رابطه به دست آمده است.

پیش از این قدیمی‌ترین مدرک تفکیک جنسیتی کروموزومی کشف شده متعلق به ماهی‌های استروژن و برای حدود ۱۸۰ میلیون سال قبل بود که این کشف جدید آن را حدود ۲۰۰ میلیون سال عقب‌تر برده است.

https://www.nature.com/articles/d41586-024-00637-0

مطالب مرتبط

ویپ، پاد و سیگارهای الکترونیکی: مفید یا مضر؟

پادکست را می‌توانید در پلت‌فرم‌های زیر هم گوش کنید: وقتی کریستف کلمب حدود پانصد سال قبل قاره آمریکا را کشف کرد، با گیاه تنباکو آشنا […]

جایگزینی ۵۰ درصد ژن‌های مخمر با دی‌اِن‌اِی ساخته شده در آزمایشگاه

این تصویر یک سلول مخمر در حال تکثیر است. مخمر را که می‌شناسید؟ همان دوست عزیزی که در نانوایی و البته بسیاری چیزهای دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد. حالا زیست‌شناسان توانسته‌اند ۵۰ درصد DNA مخمر را با یک دی ان ای دیگر جایگزین کنند! به این معنی که نیمی از ژن مخمر جدید در آزمایشگاه […]

آشنایی با مهم‌ترین راهکارهای پیشگیری از سرطان

پادکست را می‌توانید در پلت‌فرم‌های زیر هم گوش کنید: سالانه بیش از ۱۸ میلیون مورد جدید سرطان در دنیا رخ می‌دهد که سهم کشور ایران […]

چگونه کروموزم Y برخی سرطان‌های مردان را خطرناک‌تر می‌کند؟

تا به حال به این نکته فکر کرده‌اید که چرا برخی سرطان‌ها در مردان شایع‌تر یا مرگ‌آورتر است؟ یکی از باورهایی که در این مورد وجود داشته این بوده که مردان به خاطر سبک زندگی ناسالم‌ترشان به برخی سرطان‌ها بیشتر مبتلا می‌شوند: مثلا مصرف دخانیات و الکل در آنها شایع‌تر است. اما اکنون چند پژوهش […]

آیا هوش مصنوعی جایگزین پزشکی و طبابت می‌شود؟

اگر از هوش مصنوعی‌های پرطرفدار فعلی (مثلا ChatGPT) بپرسید که آیا «آنها جایگزین پزشکی می‌شوند؟» به شما پاسخ می‌دهد: خیر! هوش مصنوعی به هیچ عنوان جایگزین پزشک نخواهد شد و فقط ابزاری است که به پزشکان در تشخیص و درمان بیماری‌ها «کمک» خواهد کرد. اما آیا باید این پاسخ را «باور» کنیم؟ به‌ویژه اینکه می‌دانیم […]

۱۰ توصیه برای استفاده از شبکه‌های اجتماعی توسط نوجوانان

شبکه‌های اجتماعی روی ذهن و جسم ما اثرات مثبت و منفی زیادی برجای گذشته‌اند و نمی‌توان آن را کتمان کرد. اما این تاثیر در نوجوانان بسیار بیشتر و مهم‌تر بوده است. به همین خاطر انجمن روانشناسی آمریکا یک دستورالعمل شامل ۱۰ توصیه برای استفاده نوجوانان از شبکه‌های اجتماعی منتشر کرده است. آنها معتقدند آموزش استفاده […]

مطالب داغ

پیشگیری از مننژیت و سپسیس: اولین واکسن مننگوکوکی برای شیرخواران توسط FDA تایید شد

واکسن چهارگانه‌ی MenQuadfi، محصول شرکت سانوفی پاستور (Sanofi Pasteur)، که نخستین بار در سال ۲۰۲۰ برای استفاده در بزرگسالان و کودکان بالای ۲ سال تأیید شده بود، اکنون مجوز سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای استفاده در شیرخواران را نیز دریافت کرده است. این واکسن برای مقابله با چهار گونه‌ی شایع از باکتری‌های مننگوکوک […]

افزایش احتمال بروز دمانس در مصرف‌کنندگان درمان جایگزینی هورمون دوران زادبس

درمان جایگزینی هورمون (HRT) برای درمان نشانه‌های دوران زادبس (یائسگی) استفاده می‌شود و یکی از اهداف آن هم پیشگیری از پوکی استخوان است. اما اکنون یک مطالعه نشان داده این جایگزینی هورمون با افزایش ریسک ابتلا به دمانس مرتبط است. پژوهش نشان داده ریسک ابتلا به دمانس طی بیست سال آینده در خانم‌هایی که در […]

تغییر مخفیانه‌ی میکروبیوم روده با داروهایی که فکرش را نمی‌کنیم!

پیش‌ از این بارها در آپدیت اِم دی از فواید میکروبیوم (باکتری‌های مفید) روده و مشکلات ناشی از آسیب‌دیدن آن صحبت کرده‌ایم. عوامل مختلفی در زندگی روزمره می‌توانند سلامت این باکتری‌ها را تحت تأثیر قرار دهند؛ در این میان، داروهای مصرفی یکی از مهم‌ترین عوامل هستند. آنتی‌بیوتیک‌ها شناخته‌شده‌ترین داروهایی هستند که با باکتری‌های بدن سروکار […]

کاهش ۷۴ درصدی احتمال مرگ بر اثر سرطان پستان در صورت انجام ماموگرافی منظم

نتیجه این پژوهش را نشان تمام افرادی بدهید که ماموگرافی منظم طبق دستورالعمل‌های پزشکی را انجام نمی‌دهند: مشخص شده افرادی که طبق توصیه‌های پزشکی و به صورت منظم ماموگرافی انجام می‌دهند، در صورت تشخیص سرطان پستان به احتمال ۷۴ درصد کمتر از دیگر مبتلایان، جان خودشان را از دست می‌دهند. علتش هم واضح است: غربالگری […]

مطالب پربازدید

آیا تیرزپاتید (Tirzepatide) در درمان چاقی یک انقلاب ایجاد می‌کند؟

این روزها داروهای کاهش وزنی که با اثر روی گیرنده GLP1 عمل می‌کنند، طرفداران زیادی پیدا کرده‌اند و سماگلوتید (semaglutide) در خط مقدم آنها است. حالا یک داروی دیگر به نام تیرزپاتید (Tirzepatide) هم احتمالا به لیست داروهای لاغری اضافه خواهد شد و این یکی حتی از سماگلوتید هم بهتر عمل می‌کند. این دارو در […]

میزان مناسب و بهترین روش مصرف ویتامین D: روزانه؟ هفتگی یا ماهیانه؟

ویتامین D جزو ویتامین‌های مهمی است که کمبود آن در تمام دنیا شیوع بالایی دارد و پیش‌بینی می‌شود حدود یک میلیارد نفر در سراسر جهان به کمبود آن دچار هستند. در اینجا می‌خواهیم به این نکته بپردازیم که بهترین روش مصرف مکمل ویتامین دی چگونه است و مقدار مناسبش چقدر است؟ اما پیش از شروع […]

تایید داروی تیرزپاتید (Tirzepatide) برای کاهش وزن توسط سازمان غذا و داروی آمریکا

اواخر اردیبهشت از نتایج قابل توجه داروی تیرزپاتید (Tirzepatide) در کاهش وزن صحبت کردیم. حالا سرانجام استفاده از این دارو توسط سازمان غذا و داروی آمریکا برای دو گروه از افراد مورد تایید قرار گرفته است: ۱- افراد چاق (دارای BMI بالای ۳۰)
۲- افرادی که دارای اضافه وزن هستند (BMI بالای ۲۷) و یکی از […]

تیرزپاتید، ویگووی، ویکتوزا و… پاسخ به پرسش‌های رایج در مورد داروهای لاغری و کاهش وزن GLP1

قبلا در «آپدیت ام دی» در مورد داروهای لاغری و کاهش وزن زیاد صحبت کرده‌ایم. در میان آنها یک دسته دارویی خاص طی چند سال گذشته محبوبیت ویژه‌ای پیدا کرده‌اند. اینها جزو یک کلاس دارویی به نام «آگونیست گیرنده پپتید شبه گلوکاگون ۱» یا به طور خلاصه «آگونیست GLP1» هستند. جالب است بدانید اغلب این […]

با همکاری

پژوهشکده آینده پژوهی در سلامت
پژوهشکده آینده پژوهی در سلامت
معاونت آموزشی سازمان نظام پزشکی کل کشور
معاونت آموزشی سازمان نظام پزشکی کل کشور
اداره کل آموزش همگانی جمعیت هلال احمر
اداره کل آموزش همگانی جمعیت هلال احمر
X
آپدیت ام دی تازه‌های پزشکی از رفرنس‌های معتبر