آیا آزمایش خون پیش از ازدواج، همان آزمایش ژنتیک است؟
برای ثبت ازدواج در ایران، انجام یک آزمایش خون پیش از ازدواج ضروری است. اما بسیاری از زوجین به‌اشتباه این آزمایش را برابر با آزمایش ژنتیک و جهت پیشگیری از بیماری‌های ژنتیکی احتمالی در فرزندان می‌دانند درحالی‌که داستان چیز دیگری است.
حتما شنیده‌اید که گفته میشود «خون دو فرد به هم نمی‌خورد»، این به چه معناست؟
آزمایش خون پیش از ازدواج تنها به بررسی اولیه‌ی یک بیماری خاص یعنی تالاسمی می‌پردازد. تالاسمی یک مثال از بیماری‌های ژنتیکی است که در صورت به‌همراه‌داشتن ژن نوع خفیف آن توسط پدر و مادر، در کودکان احتمال بروز نوع شدید (ماژور) وجود خواهد داشت.
هدف از آزمایش پیش از ازدواج، تشخیص افراد ناقل (تالاسمی مینور) است. در صورتی که دو فرد ناقل با هم ازدواج کنند، در هر تولد به احتمال ۲۵ درصد کودک مبتلا به تالاسمی ماژور خواهد بود. بنابراین وقتی در محاوره گفته میشود که خون دو نفر به هم نمی‌خورد به این معناست که هر دو مبتلا به تالاسمی مینور هستند.
اما تالاسمی تنها یک بیماری از بین هزاران بیماری ژنتیکی است، بنابراین آزمایش خون پیش از ازدواج نمی‌تواند مساوی با آزمایش ژنتیک باشد و هر فرد می‌تواند ناقل ژن‌های معیوبی باشد که بر اساس نوع بیماری و ژنوم فرد مقابل به نسل بعد منتقل شود.
آیا تمام افراد پیش از ازدواج باید تست ژنتیک بدهند؟
لزوما خیر. تکنیک‌های توالی‌یابی DNA، امکان بررسی ژن‌های بسیاری را به‌طور هم‌زمان فراهم کرده، اما با توجه به وجود هزاران بیماری ژنتیکی، در حال حاضر یک آزمایش واحد برای بررسی همه‌ی این بیماری‌ها در دسترس نیست. بنابراین، برای تشخیص نیاز به انجام یک آزمایش ژنتیکی خاصی، بهتر است که مشاوره‌ی ژنتیک انجام شود.
در حال حاضر اکثر بیماری‌های ژنتیکی درمان‌ناپذیر هستند و هزینه‌های روانی و مالی گزافی را بر دوش خانواده و جامعه می‌گذارند، در نتیجه پیشنهاد میشود که زوجین (چه در ازدواج‌های فامیلی و چه غیرفامیلی)، قبل از ازدواج، قبل از بارداری و در حین بارداری به مشاور ژنتیک مراجعه کنند.
مشاور ژنتیک چه می‌کند؟
مشاور ژنتیک با بررسی شجره‌نامه‌ی زوجین، احتمال ناقل بودن را در مورد بیماری‌های ژنتیکی بررسی می‌کند و در صورت نیاز آنها را جهت انجام آزمایش ژنتیک مشخص ارجاع می‌دهد. همان‌طور که گفتیم، همه‌ی افراد نیازمند انجام آزمایش‌های ژنتیک نیستند و تشخیص این موضوع وابسته به مشاور ژنتیک است.
در نظر داشته باشیم که هزینه‌ی عاطفی، مالی و رنجی که کودک مبتلا در طول زندگی خود متحمل میشود بسیار بیشتر از هزینه‌های مشاوره و آزمایش‌های ژنتیک است.
)
